İzmir’de, galericinin ’hasarsız’ sözüne güvenerek, ekspertiz raporu almadan ikinci el otomobil satın alan B.Ö., araç hasarlı çıkınca mahkemeye başvurdu. Mahkeme, satışı yapan kiralıkaraç kaza - Merhaba bayramda kıralık arac kıraladım arkadan benım araba dururken gıda fırması aracıma vurdu tam kusurlu sayıldı ancak rent a car sahıbı kazanc kaybını benden tahsıl etmek ıstıyor sıgortacım tuketıcı mahkemesı dıyor malı musavırım rent a car karsı tarafa fatura kesebılır dıyor ama fırma bunu da kabul etmıyor rent a car sahıbı ben Yargıtay19. Hukuk Dairesi E. 2011/5292 K. 2011/8219 Sayılı Kararı. İkinci El Ayıplı Araç; TTK Sözleşmeden cayma halinde satış bedeline hangi tarihten faiz yürütülmesi gerektiği meselesine gelince, gerek Dairemiz gerekse H.G.K. 22.6.2005 tarih ve 2005/4-309 Esas, 205/391 Karar inançlarına göre; sözleşmeden cayma ve bedel iadesi duru EL ARACTA AYIP,GÖREVLİ MAHKEME. Taraflar arasındaki ayıplı malın değiştirilmesi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; (Tüketici Mahkemesi) sıfatıyla Karamürsel Asliye Hukuk Mahkemesince görevsizliğe dair verilen 16.04.2008 gün ve 2007/339 - 2008/113 sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi Tarih: 15 Ağustos 2019 Yazar: Av. Akın Yakan. Yargıtay, ikinci el araç alım satımına ilişkin çok önemli bir karara imza attı. Yüksek Mahkeme, satın aldığı aracın pert kayıtlı olduğunu öğrenen vatandaşın tazminat davasını “almadan basit bir sorgu yaparak öğrenebilirdi” diyerek, reddeden yerel mahkeme kararını bozdu. Kd06IA. İkinci el araç piyasası oldukça riskli satışların olduğu bir alandır. 2. el olarak alınan araçlarda konuşulanın dışında aksaklıklar çıkabilmektedir. Genellikle insanlar aracın ikinci el olmasından ötürü satıcıya karşı bir hak talep etme imkanı olmadığını düşünse de durum böyle değildir. Yazımızda ikinci el araç satışında satıcının sorumluluğunu çeşitli ihtimalleri gözeterek ele alacağız. Araç satın alan kişiler ne gibi haklara sahiptir, ne gibi yollara başvurulabilir bunları izah edeceğiz. Önemli bir konudan bahsettiğimiz için yazımızı dikkatli okumanızı tavsiye ederiz. İçindekiler1 İkinci El Araç Satışında Satıcının Ayıp Nedeniyle Sorumluluğu Nedir?2 İkinci El Araçta Ayıp ve Gizli Ayıp Nedir?3 Ayıplı İkinci El Araç Alan Kişinin Hakları Nelerdir?4 İkinci El Araç Satışında Sıklıkla Görülen Ayıplar5 Noterde İmzalanan Sözleşmenin Ayıba Etkisi6 Ekspertiz Raporunun Ayıba Etkisi7 Araçtaki Hasar Kaydının Ayıba Etkisi8 Araçta Alıcının Bildiği Ayıplar9 Alıcının Gözden Geçirme Yükümlülüğü10 Satıcının Araçtaki Ayıbı Bilmiyor Olması11 Satıcının Araçtaki Ayıbı Bilerek Gizlemesi ve Sorumsuzluk Anlaşması12 Ayıplı Aracın Fiyatının Piyasa Değerinin Altında Olması13 Araç Galeriden Alınmışsa Kim Sorumlu Olur?14 Araçtaki Ayıbın Çok Sonra Fark Edilmesi15 Ayıplı Araç Alıcısı Hangi Hukuki Yolu Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır? Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir? Dava Sürerken Araç Başkasına Satılabilir mi? İkinci El Araç Satıcısına Karşı Tazminat Talep 2. El Araç Alan Kişiler Bu Süreçte Nelere Dikkat Etmeli?İkinci El Araç Satışında Satıcının Ayıp Nedeniyle Sorumluluğu Nedir? Bir aracın ikinci el olması ile sıfır olması arasında satıcının sorumluluğu bakımından muhakkak fark olacaktır. Ancak her iki halde de satıcının araçla ilgili vaat ettiğinin dışında bir durum ortaya çıkması halinde satıcı bundan sorumlu tutulur. İkinci el araç satanın sorumluluğu yalnızca biraz daha kısıtlı olur. Bu duruma ikinci el araç satışında satıcının sorumluluğu diyoruz. 2. el araç satışında satıcının sorumluluğunun biraz daha kısıtlı olduğunu söyledik ancak 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu alıcının haklarını gene de alıcıya geniş haklar vermiştir. İkinci el araç satışında alıcının haklarına aşağıda değineceğiz. Ancak öncesinde ikinci el araç satışında ayıp ve gizli ayıp nedir buna değineceğiz. Çünkü ikinci el araç satışında satıcının sorumluluğu ayıp hükümlerine göre belirlenir. İkinci El Araçta Ayıp ve Gizli Ayıp Nedir? Satılan şeyin satıcının bildirdiği vasıfları taşımamasından değerini veya sözleşme gereğince beklenen faydaları azaltan ya da kaldıran eksikliklerinin bulunmasına ayıp denir. Satıcı, alıcının satış sırasında bilmekte olduğu ayıplardan sorumlu olmadığı gibi, satılana olağan dikkati göstermekle fark edebileceği ayıplardan da ancak onların mevcut olmadığını garanti etmişse sorumlu olur. Dolayısıyla 2. el araç satışında satıcının ayıptan ötürü sorumlu tutulabilmesi için Araçtaki ayıbın gizli olması gerekir. Yani olağan – sıradan bir gözden geçirme ile anlaşılması mümkün bir gözden geçirme ile fark edilebilecek ayıplardan ötürü ise satıcı böyle bir ayıbın olmadığını garanti etmişse bunu bildirmişse sorumlu olur. Ayıplı araç alan kişinin haklarının neler olduğuna ve çeşitli ihtimallere geçmeden önce bir tablo ile sizlere konuyu özetlemek isteriz. Konunun ayrıntıları tablonun altında devam eden yazımızda yer alıyor. İkinci El Araç Satışında Satıcının SorumluluğuAlıcının hakları nelerdir?Aracı geri vererek sözleşmeden dönme, bedelde indirim isteme, tamirat veya benzeri ile değiştirmeSözleşmeden dönülünce ne olur?Araç eldeki haliyle iade edilir, ödenen bedel faiziyle geri alınır, yargılama gideri ve araca yapılan masraflar geri alınır, zararlardan ötürü tazminat alınırNoter sözleşmesinin etkisi nedir?Genel ifadeler satıcının sorumluluğunu kaldırmaz. Özel olarak belirtilen ayıplardan ötürü sorumluluk raporunun etkisi nedir?Raporda belirtilen ayıplardan ötürü sorumluluk kalkar. Ancak bir ayıbın raporda yer almaması satıcının sorumluluğunu kaydının etkisi nedir?Kayıtta yer alan ayıplardan ötürü sorumluluk kalkar. Ancak bu kayıtlarda aracın ayıbına ilişkin çok bilgi yer almadığından çok bir etkisi bildiği ayıpların etkisi nedir?Alıcının bildiği ayıplardan ötürü sorumluluk kalkar. Ancak alıcının ayıpları bildiğini ispat yükü satıcıdadır. İspatlayamazsa alıcının bilmediği gözden geçirme yükümü nedir?Alıcı imkan bulur bulmaz aracı gözden geçirip ayıpları satıcıya bildirmelidir. Ancak gizli ayıplar için bu geçerli değil. Bunlar ne zaman görülürse o zaman ayıbı bilmiyorsa?Satıcının ayıbı bilip bilmemesi önemli değildir. Sorumluluğu devam ayıbı bilerek gizlemesiBu durumda satıcının kötüniyeti ve ağır ihmali söz konusudur. Satıcı alıcının bildirim yükümünü yerine getiremediği savunmasında piyasanın altında satılmasıAracın piyasa ederinin altında satılması, alıcının ayıbı bildiği anlamına galeriden alınmasıGaleriden alındığı zaman alıcının haklarına halel gelmez, kimi durumda daha geniş haklar söz konusu ayıbın çok sonra fark edilmesiSatın alma tarihinden itibaren 2 yıl içinde bildirilmelidir. Eğer satıcının ağır ihmali varsa 2 yıllık süre ve yetkili mahkeme neresidir?Davalının yerleşim yerinde bulunan asliye hukuk mahkemesiDava sürerken araç satılabilir mi?Satılabilir, devredilebilir. Böyle bir durumda seçimlik haklardan somut olayın niteliğine uyanı sürerken aracın kazaya uğramasıAyıp, beklenmedik hal, mücbir nedenden ötürü araç hasara uğrarsa seçimlik haklar gene kullanılır. Aracın elde kalan kısmı verilir. Ayıplı İkinci El Araç Alan Kişinin Hakları Nelerdir? 2. el araç satışında satıcının sorumluluğu kapsamında alıcının ne gibi hakları vardır? Bunlar temel olarak TBK madde 227 düzenlemesinde yer alır. Aşağıda detaylı olarak incelediğimiz şartlar oluşmuşsa ve araç ayıplıysa alıcı şu hakları satıcıdan talep edebilir Alıcı ikinci el aracı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden alıkoyarak ayıp oranında bedelde indirim talep bir masraf gerektirmiyorsa aracın satıcı tarafından ücretsiz onarılmasını talep mümkünse genelde mümkün olmaz aracın ayıpsız benzeri ile değiştirilmesini talep edebilir. Alıcı eğer bir zarara uğramışsa genel hükümler kapsamında tazminat talep edebilir. Bunun önemli ayrıntılarına aşağıda değineceğiz. Satıcının alıcıya aynı malın ayıpsız benzerini hemen vererek seçimlik haklarını kullanmasını engelleme imkanı kanunda yer alsa da uygulamada bu çok zordur. Çünkü ikinci el aracın aynı durumda benzerini bulmak çok zordur. Eğer alıcı sözleşmeden dönerek para iadesi almak istiyorsa ve diğer seçimlik hakların kullanılması tamir gibi mümkünse hakim kendisi diğer seçimlik hakların kullanılmasına hükmedebilir. Eğer ayıp çok büyükse yani neredeyse satış bedeline yakınsa bu sefer alıcı yalnızca sözleşmeden dönme veya ayıpsız benzeri ile değiştirme imkanlarından birisini kullanabilir. Alıcıya ayıplı olarak verilen araç; ayıp nedeniyle, beklenmedik halden ötürü yahut mücbir sebepten ötürü yok olur veya ağır hasar alırsa alıcı gene yukarıda bahsettiğimiz seçimlik hakları kullanabilir. Örneğin araçtaki ayıp bir kaza sonrasında öğrenilirse aracın pert olması vs. seçimlik hakların kullanılmasına engel olmaz. Ayıp bu tür bir olaydan önce öğrenilse dahi araç sonradan pert olur, yok olur vs. olursa gene bu haklar kullanılabilir. Bu durumda alıcı yalnızca aracın elinde kalan kısmını vermekle yükümlü olur. Eğer araçtaki bu tür eksiklikler alıcıdan ötürü ortaya çıkarsa alıcı yalnızca ayıptan ötürü araçtaki değer eksikliğini satıcıdan talep edebilir. Sözleşmeden dönen alıcı satıcıdan neler alabilir? Şöyle ki Ödediği satış bedelini faiziyle birlikte geri giderlerini ve satın aldığı araca yaptığı masrafları talep ayıplı olmasından ötürü doğrudan uğradığı zararların tazminini talep edebilir. Bunların haricinde uğranılan diğer zararlar da söz konusu olabilir. Satıcının bunları da gidermesi gerekir ancak satıcı bu diğer zararlardan’ ötürü kusuru olmadığını ispat ederse bu diğer zararları’ ödemek durumunda kalmaz. Ancak yukarıda sıraladığımız talepler satıcının kusurundan bağımsızdır. Aşağıda bahsettiğimiz şartlar oluştuğu takdirde satıcı kusuru olmasa da bunları karşılamak zorundadır. İkinci El Araç Satışında Sıklıkla Görülen Ayıplar Bir araçtaki her türlü aksaklığı ayıp olarak kabul edip etmemek somut olayın şartlarına bağlıdır. Yani kimi durumda aracın kilometresi ile oynamak ayıp olarak kabul edilmeyebilir kimi durumda ise basit bir boya ayıp olarak kabul edilebilir. Bunlar tamamen alıcının bu konuda önceden bilgilendirilmiş olmasına bağlıdır. Bu kapsamda bir aksaklığın ayıp olabilmesi için en öncelikli şart alıcının bilgisinin olmamasıdır. Uygulamada genellikle şu hususlar ayıp olarak kabul edilmektedir Aracın hasar kaydının olmasıDeğişen parçalarının olmasıŞasede bozulma, eğilme vs. olmasıSunroof, radyo, kapı, far, camlar vs. düzgün çalışmıyor olmasıAracın şanzımanında, motorunda vs. aksaklık bulunmasıYakıtla ilgili problemler olmasıKilometresi ile oynanmış olmasıBalata veya yağ sisteminin sorunlu olmasıSebebi belirlenemese de aracın satıcının vaat ettiğinden düşük performans göstermesi bu saydıklarımıza benzer bir çok aksaklık 2. el araç satışında satıcının sorumluluğunu doğurabilir. Noterde İmzalanan Sözleşmenin Ayıba Etkisi Bilindiği üzere ikinci el araç satışı noterde yapılmaktadır. Burada yapılan sözleşmede alıcının aracı kontrol ettim, bu haliyle kabul ediyorum’ şeklinde irade beyanında bulunduğu görülür. Belirtmemiz gerekir ki bu ifade ikinci el araç satışında satıcının sorumluluğunu kaldırmaz. Noterde yapılan bu sözleşmelerin ayrıntı içermesi önemlidir. Araçta ayıp sorumluluğu doğuracak unsurlar buraya eklenmelidir. Bunun da bir avukat yardımı ile yapılması her zaman hukuki problemlerin önüne geçecektir. Ekspertiz Raporunun Ayıba Etkisi Artık ikinci el araç satışında expertiz raporu alınması artık çok yaygın bir uygulama. İkinci el araç satışında satıcının sorumluluğu, alınan expertiz raporundaki eksiklikler bakımından kalkar. Yani expertiz raporunda yer alan hasarlardan alıcı haberdar olarak kabul edilir. Ancak 2. el araç satışında satıcının sorumluluğu expertiz raporunda yer almayan aksaklıklar bakımından devam eder. Expertiz raporunda hatalı olarak yer alan bilgilerden ötürü de satıcı sorumlu olur. Burada experin sorumluluğunun ne olacağı ayrı bir sorudur. Bununla ilgili olarak “hatalı ekspertiz raporunda eksperin sorumluluğu” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz. Araçtaki Hasar Kaydının Ayıba Etkisi Araçtaki hasar tramer kaydı alıcının bir takım hasar hakkında bilgi sahibi olmasını sağlar. Dolayısıyla bu kazalardan ötürü ayıp hükümlerine başvurulamaz. Ancak bir kaza olmuş ve tramere geçmesin diye sıradan bir tamircide bu hasar giderilmişse ve bundan alıcı haberdar edilmemişse bu sefer ayıp söz konusu olur ve yukarıda bahsettiğimiz imkanlar kullanılabilir. Ayrıca tramer kaydından ve kazadan alıcı haberdar edilmiş olsa da kişiye bunun sonucu hakkında yanıltıcı bilgi verilmiş olabilir. Sözgelimi aracın bir kazaya karıştığı ancak aracın şu şu kısımlarının sorunsuz çalıştığı bahis konusu edilebilir. Eğer sorunsuz olarak tarif edilen kısımlar sorunlu çalışırsa bu sefer ayıp söz konusu olur ve yukarıdaki hukuki imkanlardan yararlanılabilir. Araçta Alıcının Bildiği Ayıplar Yukarıda da bahsettiğimiz üzere ayıp hükümleri Türk Borçlar Kanununda yer alır. Alıcının bildiği ayıplar ise madde 222’de düzenlenmiştir. Buna göre; ikinci el araç satışında satıcının sorumluluğu, satış sözleşmesi kurulduğu sırada alıcının bildiği ayıpları kapsamaz. ÖNEMLİ Burada alıcının hangi ayıbı bilip hangisini bilmediği meselesi gündeme gelecektir. Yani alıcının o ayıbı bilip bilmediğinin ispatı nasıl yapılacaktır? Burada ispat yükümlülüğü satıcının üzerindedir. Yani satıcı alelade bir şekilde ben bu konuda bilgilendirme yapmıştım’ veya alırken bunu biliyordu’ gibi bir savunma yapamaz. İkinci el araç satışında satıcının sorumluluktan kurtulabilmesi için alıcıya her türlü ayıp hakkında bilgilendirme yapması ve bunu ispat edebilmesi gerekir. Bu nedenle tramer kaydı, satış sözleşmesi vs. çok önemlidir. Kişiler beklemediği bilmediği bir ayıpla karşılaşırsa bu nedenle satıcıyı rahatlıkla sorumlu tutabilir. Alıcının Gözden Geçirme Yükümlülüğü İkinci el araç satışında satıcının sorumluluğuna gidilebilmesi için alıcının olağan gözden geçirme yükümlülüğünü de yerine getirmiş olması gerekir. Türk Borçlar Kanunu madde 223’e göre, alıcı imkan bulur bulmaz satın aldığı şeyi gözden geçirerek satıcının sorumluluğunu gerektiren bir ayıp olup olmadığını kontrol etmelidir. Eğer bu şekilde bir ayıp görürse bunu somut olayın şartlarına uygun bir süre içerisinde’ satıcıya bildirmelidir. Eğer bunu ihmal ederse satılanı olduğu gibi kabul etmiş satılır. Ancak bu bahsettiğimiz hükümler açık ayıplar için geçerlidir. Örneğin aracın kaportasında bariz bir sakatlık bulunması, camlardaki bir sorun vs. için bu böyledir. Olağan gözden geçirme ile anlaşılmayacak, sonradan kullandıkça kendini belli eden ayıplar için bu durum söz konusu değildir. Bu şekilde sonradan ortaya çıkan ayıplar öğrenilir öğrenilmez satıcıya hemen bildirilmelidir. Aksi halde bu şekilde kabul edilmiş sayılır. ÖNEMLİ Alıcının olağan gözden geçirme ile fark edebileceği ama olağan gözden geçirme yapmadığı halde satıcıyı sorumlu tutabileceği bir ihtimal vardır. O da satıcının böyle bir ayıp olmadığını taahhüt etmiş olmasıdır TBK 222/2. Satıcı böyle bir ayıbın olmadığını söylerse olağan gözden geçirme ile fark edilebilecek ayıplardan dahi sorumlu tutulur. Görüldüğü üzere bildirim yükümü 2. el araç satışında satıcının sorumluluğu bakımından çok önemlidir. Bu konuda hak kaybı yaşamamak için tecrübeli avukatlarla birlikte çalışarak süreci takip etmek gerekir. Satıcının Araçtaki Ayıbı Bilmiyor Olması Satıcının söz konusu ayıbı bilip bilmemesi hiç önemli değildir. Satıcı her halükarda bu ayıptan sorumlu tutulur. Yani satıcı; araçtaki ayıbı bilmiyordum’, bana satan kişi sadece bu bilgileri verdi’, ben aldığımda böyleydi’, benim bu sorundan haberim yok sen yapmışsındır’ gibi herhangi bir savunmada bulunamaz. Ayıptan sorumlu olur ve bu konuda alıcıyı bilgilendirdiğini ispatlayamazsa yukarıdaki seçimlik haklardan biri alıcı tarafından kullanılabilir. Satıcının ayıbı biliyor olması ve bunu gizlemesi ise ayrı bir olaydır. Şimdi ona değineceğiz. Satıcının Araçtaki Ayıbı Bilerek Gizlemesi ve Sorumsuzluk Anlaşması Satıcının ayıbı bilerek gizlemesi de söz konusu olabilir. Bunu sırf alıcı fark etmesin de bildirim süresi geçsin diye yapıyor olabilir. Çünkü aşağıda da bahsedebileceğimiz üzere ayıptan sorumluluk en fazla 2 yıl süre ile mümkündür. Bu sürenin geçirilmesi için satıcı ayıp hakkında bilgi vermemiş ve bilerek gizlemiş olabilir. İşte böyle durumlarda 2 yıllık süre uygulanmaz. Buna satıcının ağır kusurlu olması denir ve bu halde satıcı kendisine süresi içerisinde ayıbın bildirilmediği savunmasında bulunamaz. Ayıplı Aracın Fiyatının Piyasa Değerinin Altında Olması Bazen aracın piyasa değerinin altında satılmış olması, söz konusu ayıbın karşılığı olarak görülebilir, bu şekilde yorumlanabilir. Ancak bu doğru bir yaklaşım değildir. Çünkü ayıp denilen problemin esası aracın fiyatı değil, üründeki sıkıntının alıcıya bildirilmemiş olmasıdır. Bu bildirim yapılmadıktan sonra ürünün fiyatı istediği kadar düşük olsun, satıcının sorumluluğu devam eder. Satıcı ikinci el aracı zaten ucuza sattığı savunmasında bulunamaz. Araç Galeriden Alınmışsa Kim Sorumlu Olur? Yukarıda da bahsettiğimiz üzere ikinci el araç satışında iki temel mevzuat düzenlemesi mevcut. Bunlardan birincisi Türk Borçlar Kanunu’ iken diğeri İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik’ düzenlemeleridir. Öncelikle belirtmemiz gerekir ki galericiler de yukarıda bahsettiğimiz TBK hükümlerine göre aynen sorumluluk altındadır. Yani 2. el araç alan kişi yukarıda bahsettiğimiz tüm hakları galericilere karşı ileri sürebilir. Bazen galeriler sattıkları aracı komisyonla satmaktadır. Yani araç başka bir kişiye ait, galerici de aynı emlak komisyoncusu gibi aracı satarak komisyon almaktadır. Böyle bir durumda galeriler 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri uyarınca satıcı ile eşdeğer nitelikte olur. Böyle bir duruma TKHK madde 11 hükmü uyarınca yukarıda bahsettiğimiz seçimlik hakların aynısına sahip olunur. Ayrıca genel hükümleri kapsamında tazminat talep etmek de mümkündür. Buna aşağıda değineceğiz. ÖNEMLİ Burada bahsetmemiz gereken en önemli husus yukarıda bahsettiğimiz Yönetmelik düzenlemesidir. Yönetmeliğin 15. maddesi uyarınca sattıkları araçlara 3 ay ve 5 bin kilometre boyunca garanti vermiş olurlar. Tabi burada garanti kapsamı dışında bırakılan bazı durumlar da söz konusudur. Bununla ilgili olarak araba galerilerinin hukuki sorumluluğu’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. Araçtaki Ayıbın Çok Sonra Fark Edilmesi Araçtaki ayıbın çok sonra ortaya çıkması ihtimallere göre değerlendirilmelidir. Bu ihtimalleri şu tablo ile göstermemiz mümkündür Araçtaki Ayıbın Çok Sonra Fark EdilmesiAyıp Satıştan Sonra 2 Yıl İçinde Fark edilmişse-Satıcıya derhal Satıştan 2 Yıl Geçtikten Sonra Fark edilmişse-Eğer satıcının kötüniyetle gizlediği ve ağır ihmalinin bulunduğu bir ayıp söz konusu ise gene derhal başvurulmalıdır. -Eğer satıcının kötüniyetle gizlediği bir durum yoksa ağır ihmali olmayan bir durum söz konusu ise artık satıcıya başvurulamaz. Ayıplı Araç Alıcısı Hangi Hukuki Yolu İzlemeli Alıcının hukuki imkanlarından bahsettik ve bazı ihtimallere göre meselenin nasıl çözümleneceğinden bahsettik. Alıcının; galericinin garanti sorumluluğu, TBK sorumluluğu veya TKHK sorumluluğundan hangisine gitmesi gerektiği meselesi çok önemlidir. Burada tamamen somut olayın şartlarına göre bir belirleme yapmalıdır. Ayrıca bu 3 hukuki imkan da kendi içerisinde farklı farklı seçimlik haklar barındırmaktadır. Bunlar arasından da hukuki sonuca en yakın olan seçilmelidir. Bu noktada tecrübeli avukatlardan yardım almak gerekir. Aksi halde hatalı yahut ihmali işlemler ile süreç içinden çıkılmaz bir hale sokulabilir ve telafisi güç zararlar ortaya çıkabilir. Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır? Yukarıda da kısım kısım değindiğimiz üzere ikinci el araç satışında ayıba ilişkin hakları ileri sürebilmek için satıştan itibaren geçerli olmak üzere 2 yıllık zamanaşımı süresi söz konusudur. Ancak burada 2 yıl içinde satıcıya bu ayıp bildirilmişse artık davanın ne zaman açıldığı veya ne zaman sonuçlandığı önemli değildir. Önemli olan bu 2 yıllık süre içerisinde satıcıya ayıp hakkında bilgilendirme yapmaktır. Gene değinmemiz gerekir ki eğer satıcı ikinci el aracı ayıplı olarak devretmede ağır kusurlu ise 2 yıllık zamanaşımı süresi uygulanmaz. Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir? Burada malvarlığına ilişkin bir dava söz konusu. Dolayısıyla ikinci el araç satışında satıcının sorumluluğu ile ilgili davalarda Asliye Hukuk Mahkemeleri görevlidir. Ayrıca burada genel yetki kuralı gereği davalının yerleşim yeri mahkemeleri görevlidir. ÖNEMLİ Bu tür davalar usuli hata kabul etmeyen davalardır. Malvarlığına ilişkin davalarda basit usuli hatalar çok ciddi bir şekilde zamansal ve parasal kayba neden olabilir. Bu nedenle hem görev – yetki kuralı hem dilekçenin hazırlanması, ikamesi, gerekli ihtarlar vs .bakımından hukuki yardım alınmalıdır. Dava Sürerken Araç Başkasına Satılabilir mi? İkinci el araç satışında satıcının sorumluluğu ile ilgili hukuki imkanlar kullanıldığı zaman hukuki süreç devam ederken araç başka bir kişiye satılabilir. Bunun önünde herhangi bir engel yoktur. Yeter ki dava tarihi itibariyle alıcı araca malik olsun. Ayrıca kişi eğer söz konusu ayıptan ötürü aracı ederinin altında satmışsa bu sefer o arada kalan miktarı da bu davada satıcıdan talep edebilir. İkinci El Araç Satıcısına Karşı Tazminat Talep Etme 2. el araç satışında satıcının sorumluluğu kapsamında tazminat talepleri uygulamada ayrı olarak sorulmaktadır. Esasen yukarıda bahsettiğimiz seçimlik haklar tazminat taleplerini de kapsamaktadır. Ancak somut olayın şartlarına göre alıcının başkaca zarara uğratılması söz konusu olabilir. Böyle bir durumda genel hükümler kapsamında tazminat talepli hukuki süreç başlatılabilir. Bunun ayrıntıları için manevi tazminat’ başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz. 2. El Araç Alan Kişiler Bu Süreçte Nelere Dikkat Etmeli? Yukarıda 2. el araç satışında satıcının sorumluluğuna ilişkin bilinmesi gereken tüm önemli ayrıntılara yer verdik. Ayrıca en çok merak edilen soruları cevaplandırmaya çalıştık. Süreç genel olarak bu şekilde olsa da hiçbir zaman sadece bu anlattıklarımızla kalmaz. Her somut olay kendi içerisinde farklı hukuki problemleri de barındırır. Bu nedenle mevzuata bütüncül bakılarak ve ihtimalleri önceden hesaplayarak önceden bir hukuki plan çizilmeli ondan sonra hukuki süreç başlatılmalıdır. Bu noktada yapılacak en sağlıklı iş bu konuda tecrübeli avukatlarla birlikte çalışmak olacaktır. Hukuki yardım alarak hatalı yahut ihmali işlemlerin önceden engellenmesi sağlanmalıdır. Aksi halde telafisi güç zararlar doğabilir. Ülkemizde son zamanlarda artan İkinci el araç satışlarında zaman zaman birçok problemler ile karşılaşabilmekteyiz. Özellikle İkinci el araç satışı sonucunda, satışa konu olan aracın, ayıplı çıkması ile hangi mahkemenin görevli olduğu hususunda tartışmalar süregelmektedir. İkinci el araç satışı sonucu aracın ayıplı çıkması halinde akıllara hemen görevli mahkemenin “Tüketici Mahkemeleri” olacağı gelmektedir. Tüketici Mahkemelerinin, İkinci el araç satışı sonucu aracın ayıplı olması halinde görevli mahkeme olarak bakacağı doğru ancak her ayıplı araç konusu söz konusu olduğunda görevli mahkemenin Tüketici Mahkemeleri olacağı doğru değildir. Öncelikle burada dikkat edilmesi gereken durum söz konusu araç alış-satış işlemi “ticari veya mesleki faaliyet kapsamında” yapılıp yapılmadığının anlaşılması gerekir. Ticari veya mesleki faaliyet kapsamında veya bu kapsamda olmayan araç alış-satış işlemlerinde görevli mahkeme meselesi farklılık göstermektedir. Bu konu ile alakalı olarak da Yüksek Mahkemenin de bu doğrultuda kararları mevcuttur. Ticari veya mesleki faaliyet kapsamında araç alış-satış işlemi gerçekleşmemiş ise o takdirde görevli mahkeme “Genel Yetkili Mahkemeler” görevlidir. Eğer ticari veya mesleki kapsamda bir araç alış-satış işlemi gerçekleşmiş ise o zaman görevli mahkeme “Tüketici Mahkemeleri” görevlidir. Yargıtay 13. Hukuk Dairesi 2017/2916 E., 2017/3730 K. “…. Davalıların araç satımını meslek edinmediği, bu bağlamda davalıların yasada tanımlanan şekilde satıcı olmadığı ve taraflar arasında ilişkinin 6502 sayılı yasanın olduğu… o halde mahkemece genel mahkeme sıfatıyla davaya bakılarak karar vermesi gerekirken, tüketici mahkemesi sıfatıyla hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.” Yargıtay 20. Hukuk Dairesi 2016/3155 E., 2016/5362 K. “…. Mal veya hizmet alımına dair ilişkinin Tüketici Kanunu kapsamında kabul edilebilmesi için, satıcı/sağlayıcı kişinin ticari veya meslek amaçla hareket eden bir kişi, mal veya hizmet alan kişinin ticari veya mesleki amaçla hareket etmeyen bir kişi olması ve taraflar arasında sözleşme veya hukuki işlem bulunması gerekmektedir. Somut olayda, taraflar arasında araç satım sözleşmesi mevcut ise de, davalı, ikinci el aracı satan kişi olup, ticari veya mesleki amaçla hareket etmediğinden 6502 sayılı kanunun 3/1-i maddesi anlamında satıcı sıfatına haiz olmayıp, aradaki ilişki de tüketici işlemi değildir. Bu nedenlerle uyuşmazlığın genel hükümlere göre Asliye Hukuk Mahkemelerinde çözümlenmesi gerekir.” Yüksek Mahkemenin vermiş olduğu bu kararlar doğrultusunda ikinci el araç alış-satış işlemleri sonucunda ortaya çıkan ayıp halinde görevli mahkemenin hangisi olacağını net bir ayrım ile ortaya koymuştur. Burada dikkat edilmesi gereken husus; “Ticari veya mesleki amaçla hareket” kabiliyeti durumudur. Tüketici Mahkemesi haberleri sayfasında Tüketici Mahkemesi hakkında son dakika haberler ve güncel bilgiler bulunmaktadır. Toplam 1463 Tüketici Mahkemesi haberi, videosu, fotoğrafı ve yazar yazısı yer almaktadır. Geçmişte ve bugün yeni yayımlanan son durum gelişmeleri ile pek çok haber sayfamızdan takip Mahkemesi haberleri DAHA FAZLA TÜKETİCİ MAHKEMESİ HABERLERİTüketici Mahkemesi’a ait tüm site haberleri Tüketici Mahkemesi Kararı "Çalıntı Otomobil Satışından Araç Muayenesi Yapan Şirket Sorumludur" Tüketici Mahkemesi, motor ve şasi numaraları değiştirildiği için change oto’ olarak da ifade edilen çalıntı otomobili, muayene işlemi esnasında fark edemeyen istasyonu haksız buldu. “Tüketici, muayene raporuna güvenerek otomobili aldı” diyen mahkeme, oto hırsızlarına kaptırılan parayı, istasyonun sahibi şirketin ödemesine hükmetti. 20 Eylül 2020, Pazarİkinci el araç satın alan vatandaş otomobilin devrini almadan önce araç muayene istasyonuna götürdü. İstasyon görevlisi araç için düzenlediği raporda önemli bir kusurunun olmadığını rapor etti. Bu rapor üzerine vatandaş E. A., herhangi bir sorun olmadığına kanaat getirerek, noterde satış sözleşmesi ile aldı; aynı gün trafik tescilde adına kaydettirdi. İlandaki fiyatın da altı bir tutara satın aldığı otomobilini kullanmaya başlayan E. A.’nın telefonu, satış işleminden 10 ay sonra acı acı çaldı. Telefonu açan E. A.’ya, karşıdaki ses Asayiş Şube polisi olduğunu söyledi. İlk anda irkilen E. A., sakinleştikten sonra karşıdaki sesin söylediklerini algılamaya başladı. Polis memuru, E. A.’ya, kullanmakta olduğu aracın çalıntı olduğunu, Gebze’de yürütülmekte olan oto hırsızlığı soruşturma dosyasında bu aracın da olduğunu belirtti. Duydukları üzerine şok geçiren E. A., polis memurunun talebi üzerine aracı kendilerine teslim etmek üzere Kocaeli’ne götürdü. Hazırlanan kriminal rapor da, telefonla bilgi veren polis memurunu doğruladı. Aracın motor numarası ile ruhsattaki numara bir birini tutmadığı gibi, şasi numarasının bulunduğu metal parça da sonradan monte edilmişti. Her ne kadar 01 Adana plakası alsa da gerçekte bu araç İstanbul Trafik Tescil Şube’ye kayıtlı 34 plaka çalıntı bir araçtı. E. A.’nın, zar zor para biriktirerek aldığı aracına el konuldu, adına olan tescil kaydı da silindi. E. A. olan bitenin kendi hatası olmadığını, araç muayene istasyonun verdiği rapora güvendiğini belirterek mahkemenin yolunu tuttu. Avukatı İmam Bazan, Bakırköy 6. Tüketici Mahkemesi’ne dava açtı. Av. Bazan, müvekkilinin ödediği 33 bin liralık ödemenin, faizi ile kendisine ödenmesini istedi. Av. Bazan dava dilekçesinde, aracın motoru üzerinde yazılı numara ile ruhsattaki numaranın birbirini tutmadığının çıplak gözle dahi göründüğünü, istasyon görevlisinin buna dikkat etmediğini kaydetti. ARAÇ muayene istasyonun bağlı olduğu şirket adına yapılan savunmada ise özetle “Araç üzerinde yapılan incelemede hata bulunamadı. Plaka, motor numarası ve şasi numarası resmi kayıtlarla uyumluydu. Oluşan zarar ile muayene işlemi arasında bir bağ kurulamaz” denildi. YARGILAMA sonrası mahkeme kararını verdi. Tüketicinin açtığı davada haklı olduğunu hükmeden mahkeme kararında şu görüşe yer verdi “Araç, zorunlu teste tabi tutulan araçlardan biri. Şasi numarasının kontrolü, zorunlu olarak kontrol edilecek parçalar arasında yer alıyor. Dava konusu araçtaki ayıbın mahiyeti dikkate alındığında, bu işi sürekli yapan ve teknik olarak ayıbı kolayca tespit edebilecek davalı, hizmetini gereği gibi yerine getirmeyerek davacının zararına neden oldu.” E. A.’nın ödediği 33 bin liranın, istasyonunun bağlı olduğu firma tarafından faizi ile ödenmesine karar verildi. Firma avukatı kararın iptali için istinaf mahkemesine gitti. Dosya halen istinaf mahkemesinde bulunuyor. İkinci el araç satışlarında Başta otomobiller olmak üzere ortaya çıkan talep artışı ile birlikte, satış sonrası tüketici şikayetlerinde de artışlar yaşanmaktadır. Bizlere ulaşan çok sayıda tüketici, satın aldıkları araçlarla ilgili, satın aldıkları tarihten kısa bir süre sonra ortaya çıkan arızalar ya da ayıplar nedeniyle mağduriyetler yaşadıklarını belirterek yardım istiyorlar. Özellikle, vergi mükellefi olmayan ve ikinci el araç ticaretini yasal olarak yapmayan özel şahıslardan satın alınan ikinci el araç satışlarında, uyuşmazlıkların çözümü daha da zorlaşmaktadır. Bu kapsamda, ekspertiz raporunun gerçeği yansıtmaması, aracın kilometresi ile oynanmış olması, önceki kazalarının söylenmemesi veya motorunun hasarlı olması gibi çeşitli ayıplar, satış sırasında veya öncesinde söylenmeyerek, sonradan maddi zararların ortaya çıkmasına, mağduriyetlerin yaşanmasına neden olunmaktadır. Dün telefonla arayan bir tüketici, “Tanıdıklarım vasıtasıyla bir şahıstan bir otomobil aldım. Satın almadan önce sanayide bir ustaya aracı gösterdim, sorun yok dedi. Ancak, bir ay sonra aracın motorunda büyük bir hasar ortaya çıktı. Hasar, çok masraf gerektiriyor. Tüketici hakları açısından neler yapabilirim” diyerek, yardım istedi. Öncelikle şu konuyu ortaya koymak gerekiyor. Yürürlükteki 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında, ikinci el araç satışlarında ortaya çıkan ayıplarda, uyuşmazlıkların çözülmesi ya da maddi zararların giderilmesi için, taraflardan biri tüketici olurken, karşı tarafın mutlaka bir ticari işletme Yani ikinci el araç satışı ile yasal olarak iştigal eden bir vergi mükellefi olması şartı vardır. Sahibinden, tanıdığınız bir kişiden veya bir başka özel şahıstan satın aldığınız ikinci el araçla ilgili yaşadığınız sorunlar, tüketici hukuku kapsamında çözümlenemeyecektir. Sahibinden, tanıdığınız bir kişiden veya bir başka özel şahıstan satın aldığınız ayıplı ikinci el bir araçla ilgili yaşadığınız sorunlara, Türk Borçlar Kanunu hükümleri çerçevesinde çözüm bulabilecektir. Türk Borçlar Kanunu’nun hükmü gereğince, genel olarak, “Satıcının satılanın ayıplarından sorumlu olduğu hâllerde alıcı, Kanun maddesinde belirtilen seçimlik haklardan birini kullanabilir” Ayrıca, alıcının genel hükümlere göre tazminat isteme hakkı saklıdır. İkinci El Araç Satın Alırken; -Satın almaların, ikinci el araç alım satımı ile yasal olarak iştigal eden ve vergi mükellefi olan ticari işletmelerden yapılmasına öncelik verilmesi ve satışın bir sözleşmeye dayanması, -Satış öncesi ekspertiz raporları istenmesi ve yetkili servis belgelerinin aranılması, -Sahibinden ya da özel şahıslardan yapılan satın almalarda da mutlaka bir sözleşme düzenlenmesi, -Düzenlenecek sözleşmelere aracın mevcut bilgileri ile birlikte, satıcının beyanıyla önceki hasar durumu ve aracın özellikli durumları yazılarak, bir üçüncü şahıs ile birlikte imzalanması, -Satılığa çıkarılan araçların model, km ve fiyatını cazip göstererek kaparo dolandırıcılığı yapan kötü niyetli kişilere itibar edilmemesi ve kesinlikle kaparo gönderilmemesi, Yararlı olacaktır. İkinci el aracın, bu işin alım satımını yapan bir ticari işletmeden satın alınması halinde, ikinci el araç satışlarında ortaya çıkan ayıplarda, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri gereğince satıcının sorumluluğu bir yıldan az olamaz. Ayrıca ayıp, ağır kusur ya da hile ile gizlenmişse zamanaşımı hükümleri uygulanmayacaktır. Türk Borçlar Kanunu’nun 223. madde hükmü gereğince, genel olarak, “Alıcı, devraldığı satılanın durumunu işlerin olağan akışına göre imkân bulunur bulunmaz gözden geçirmek ve satılanda satıcının sorumluluğunu gerektiren bir ayıp görürse, bunu uygun bir süre içinde ona bildirmek zorundadır” Ayıplı ikinci el araç satışlarında, maddi zararların giderilmesi amacıyla, öncelikle satıcıya müraacat edilmelidir. Uyuşmazlığın satıcı ile çözülememesi halinde, satıcı ticari bir işletme ise tüketici hakem heyetlerine veya tüketici mahkemesine üzerindeki uyuşmazlıklarda arabuculuya ya da satıcı ticari işletme değilse asliye hukuk mahkemelerine başvurulmalıdır. Yararlı olması temennisiyle, saygı ve sevgilerimle. Levent KÜÇÜK Genel Başkan Tüketiciler Derneği/TÜDER LEVENT KÜÇÜK KİMDİR ? 27 Ekim 1965 Osmaniye Doğumlu. İlk, orta, lise eğitimini Osmaniye'de tamamladı. Eskişehir Anadolu Üniversitesi Maliye Bölümü Mezunu. Aynı üniversitede Maliye Mali Hukuk Ana Bilim Dalında Yüksek Lisansını tamamladı. 1992 yılından itibaren 15 yıl Maliye Bakanlığı Vergi Denetmeni Müfettişi olarak İstanbul'da görev yaptı. 10 Ekim 2007 tarihinden itibaren İstanbul Teknik Üniversitesi'nde İç Denetçi olarak denetim ve danışmanlık görevi yapmaktadır. SMMM ve Bağımsız Denetçi Belgesi sahibidir. Evli, eşi emekli bankacı, 1 kız çocuk babası. Vergi Müfettişleri Denetmenleri Derneği İstanbul Şube Başkanlığı görevinde bulundu. tarihinden itibaren, merkezi Bakırköy’de olan, 1995 yılından beri faaliyette bulunan Tüketiciler Derneği-TÜDER Genel Başkanlığı görevini sürdürmektedir. Bakırköy Kaymakamlığı Tüketici Hakem Heyeti ve Bakırköy Kent Konseyi Yürütme Kurulu üyesidir. Tüketicileri bilgilendirici, bilinçlendirici ve kamuoyunun dikkatine yönelik çeşitli yazı ve açıklamaları bulunmaktadır.

ikinci el araç tüketici mahkemesi