Bu tip alerjisi olan bebeklere hidrolize mamalar verilmelidir. Bu özelliklerdeki mamalarda inek sütü proteinleri çok küçük parçalara ayrıldığından, vücut tarafından alerjik olarak algılanmaz. Bu tip mamalar, bebeklerin gelişimini ve büyümesini de destekleyen vitaminleri içerir. Mamadan sonra ek gıdaya geçileceği dönemde Sonzamanlarda çeşitli etkinlikler sayesinde Prof. Dr. Benal Büyükgebiz adını bizden sıkça duydunuz. Bu ismi ilk kez duyanlar için; kendisi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları/Çocuk Gastroenteroloji ve Beslenme Uzmanı’dır. Benal Hoca son günlerde inek sütü alerjisi nedeniyle kendisine başvuran hastaların sıklığını görünce, bu sorunla uğraşan annelere yardımcı 6 aydan önce inek sütüne başlanması, inek sütü alerjisine, buğday nişastası, un veya glüten intoleransına sebebiyet verebilir. Yine bal, portakal, mandalina gibi yüksek asitli meyveler ve patlıcan gibi sebzeler de alerjiye sebep olabilir. Bebeklere ilk 4-6 ayda anne sütü ile birlikte verilen ek besinler bebeğin emme Yaşaldıkça süte karşı oluşan alerjik reaksiyonlar azalır. İnek sütü alerjisi olan çocuklar genellikle başka alerjenlere karşı da alerji geliştirirler. Atopik dermatit adı verilen cilt hastalığına sahip çocuklarda gıda alerjisi gelişme riski yüksektir. Ailedeki alerjik reaksiyon geçmişi de önemli bir faktördür. Kendisinden gecikme için özür diliyorum.Umarım tarif diğer inek sütü alerjisi olan çocuk anneleri için güzel bir alternatif olur. Dikkat: Tariflerin içerisindeki herhangi bir besine karşı alerjiniz ya da alerji şüpheniz varsa lütfen denemeden önce doktorunuza danışınız. Malzemeler 7-8 dal ıspanak 2 su bardağı su 1/2 su Q6vkH. Ecz. Zeynep AKSOY İnek sütü alerjisi, erken çocukluk öneminde sıkça karşılaşılan gıda alerjilerinden biridir. İnek sütü proteinlerine karşı vücudun verdiği bir reaksiyondur. Toplumda görülme sıklığı %2-%3 arasındadır ve hastalar 6 yaşına geldiklerinde %80 oranda tolerans gelişir. Yapılan çalışmalarda; Genetik yatkınlık Normal bağırsak florasının bozukluğu Gastrointestinal enfeksiyonlar İmmün yetmezlikler Ek gıdalara başlama yaşı ve verilen miktar Anne sütü alamama gibi nedenlerin inek sütü alerjisi için risk faktörü oluşturabileceği belirtilmiştir. Gastrointestinal şikayetler vakaların yaklaşık %32-60 arasında görülür. Gıda proteinine bağlı enterokolit sendromu- Genellikle bebeklerde ortaya çıkar. Alerjen verilmesinden iki- dört saat içinde şiddetli kusma ve ishal görülür, bu da derin dehidrasyona, uyuşukluğa ve bazen şoka neden olur. Gıda proteini kaynaklı proktit / proktokolit- Genellikle altı aylıkken görülmeye başlar. Normalde bir problemi görülmeyen anne sütüyle beslenen veya standart mama ile beslenen bebeklerde kanlı çizgili, mukuslu, gevşek dışkı ve ara sıra ishal ile kendini gösterir. Gıda proteini kaynaklı enteropati- Tetikleyici gıdanın verilmesinden sonraki haftalar içinde, yaşamın ilk dokuz ayında uzun süreli ishal ile kendini gösterir. Etkilenen bebeklerin çoğunluğu gelişme konusunda başarısız olur ve bazıları emilim bozukluğu ile kendini gösterir. Alerjik eozinofilik gastrointestinal bozukluklar- Süt ayrıca yemek borusunda yangıya sebep olabilir. Bu bozukluğa sahip hastalar, gastroözofageal reflü düşündüren semptomlara sahiptir, ancak geleneksel reflü tedavilerine yanıt vermezler. Diğer semptomlar arasında beslenme güçlükleri, kusma, karın ağrısı, disfaji, gelişememe, kilo kaybı ve yiyecek sıkışması yer alır. Atopik dermatit Egzama- Gıda allerjisi olan çocuklarda sıklıkla görülür. Süt, yumurtadan sonra atopik dermatit görülen bebek ve çocuklarda 2. en sık karşılaşılan alerji nedenidir. Sıkça görülen bu durumların yanında aşırı gıda duyarlılığının neden olduğu heiner sendromu, infantil kolik, kabızlık, gastroözofagel reflü de süt allerjisinde görülebilen durumlardır. Ayrıca besin alerjilerinin anaflaktik reaksiyonlara da sebebiyet verebileceği unutulmamalıdır. Süt alerjisi tanısının doğru konulması bebeğe/çocuğa ve anneye gereksiz şekilde eliminasyon diyeti yaptırılmaması için çok önemlidir. Alerji tanısının konulabilmesi için ayrıntılı öykü almak önemlidir. Alerjenle karşılaşma miktarı, reaksiyon oluşma süresi ve sıklığı, yaş ve reaksiyonu tetikleyici bir etken olup olmadığı sorgulanmalıdır. Alerjinin tanısında oral besin yükleme testi ise altın standarttır. Bu testte artan oranlarda ve belirli aralıklarla bebeğe/çocuğa verilen allerjen besin süt ile hastada görülebilecek ürtiker, anjioödem, solunum sıkıntısı, kusma ve anaflaksi gibi reaksiyonlar değerlendirilir. Anaflaksi riski nedeniyle deneyimli hekimler ve olası bir anaflaksiye müdahale edilebilecek tıbbi merkezlerde yapılması önemlidir. Geç gelişebilecek reaksiyonlar sebebiyle deri ve gastrointestinal sistem hasta 3 gün takip edilmelidir. Ayrıca; Süt spesifik IgE testi Deri prik testleri DPT Deri yama patch testleri tanıya yardımcı testlerdir. İnek sütü alerjisi tedavisinde eliminasyon diyeti yapmak mecburidir. Anne sütü alan bebekte eğer anne sütü ile beslenirken semptom var ise; annenin diyetinden süt ve süt ürünlerinin çıkarılması ve anneye kalsiyum desteği uygun şekilde başlanması gereklidir. İki yaşından küçük anne sütü yetersiz alan veya hiç alamayan ve formül mama ile beslenen çocuklarda hipoalerjen formül mamalar kullanılmalıdır. Keçi ve koyun sütü ise inek sütü ile %85-90 oranında çapraz reaksiyon göstermesi nedeniyle önerilmez. Kazara alımların önlenmesi için aileye inek sütü proteini içeren besinlerin bir listesi verilmelidir. Bu listede bulunan besinler ise; Sütün her formu taze, çiğ, pastörize, süt tozu, süt kaymağı, her çeşit bebek maması anti-alerjik mamalar dışında, diğer hayvanların sütleri keçi dahil Tereyağı, margarin, kaymak, hayvansal yağlar. Yoğurt, puding, krema, sütlü tatlılar. Peynir, krem peynir, lor, peynir altı suyu whey Kazein, kazeinat ticari gıdalar Lactalbumin, lactalbumin fosfat, lactoglobulin, laktuloz ticari gıdalar Kefir, ekşi krema, kesilmiş süttür. Hasta ve ailesi, yakın akrabaları, bakıcı ve öğretmenleri inek sütü alerjisi hakkında ayrıntılı olarak bilgilendirilmelidir. Özellikle gizli alerjen ve alerjenik besin proteini içerebilme olasılığı nedeniyle gıda etiketi okuma konusunda bilgilendirme çok önemlidir. Kaynaklar Türkiye Ulusal Allerji ve Klinik İmmunuloji Derneği [ Günaydın, N. C. İnek Sütü Alerjisine Güncel Yaklaşım. Namık Kemal Tıp Dergisi, 72, 146-155. Jarvinen-Seppo, K. M., Sicherer, S. H., & TePas, E. 2013. Milk allergy Clinical features and diagnosis. Up ToDate, Waltham, MA. Ecz. Zeynep Aksoy zeynepacaraksoy Eczacıdan Sağlık DİĞER HABERLER Güneş koruyucunuzun doğru seçimi Miyastenia Gravis Ramazan Bayramınız Kutlu Olsun! Bayramda Şekere Dikkat 23 NİSAN KUTLU OLSUN Hurmanın Sağlığa Faydaları Fibromiyaljide sağlık için 20 adım Menisküs Yırtığı Nedir Her Yönüyle “PPI” Vertigo Nedir? Kimyasallar ve Biz-I Azalmış Düşük Yumurtalık Rezervi Sağlığımızın Demirbaşı 14 Mart Tıp Bayramı İlaçların Vücuttaki Yolculuğu Huzursuz Bağırsak Sendromu 8 Mart Fibromiyalji Risk Testi Sedef Hastalığı PSORİASİS Koku Duyumuzdaki Bozukluk Ömrü Kısaltıyor Sağlık Danışmanınız Eczacınızdır Bebeklerde katılma nedir? Buerger sizi tüketebilir! İyota Genel Bakış Afrodizyak Ne Demek? Erkekler de Menopoza Girer mi? Pandemide Miyopi Tehlikesi Hepimizin Yanıtlarını Aradığımız Sorular Yumurta Dondurma İşlemi Kimlere Tavsiye Edilir ? Neden C Vitamini 6 ay dolmadan başlamayın zaten alerjik bebeklerin bünyeleri daha hassas oluyor Derya TaşkınAteş 4 yıl Sakın yapma ben yaptım perişan oldu çocuk dört buçuk aylık Asli özbaş 4 yıl Ne bilim ya mamanin tadi okadar kotuki yavrumun bogazndan degisik bise gecsin istiyorum madem ole deriniz vazgectim zatrn yarin doktora gotrcem bakalimm olmazsa mama degistirriz Yasenya Tasbey 4 yıl Evet yapmayın vücudun o alerjene tepki verdiğini unutabilmesi gerekiyor o yüzden o süreler, alerji değerlerine göre bu süre uzayıp kisaliyo Buket Malena 4 yıl Beklemeyin baslayin bizim mukus ek gida ile toparladı.. Tabiki egzama geçmeyen pisik lop mukuslar kakada kan varsa tabiki başlamayın ama sadece mukusu takmiyor artık doktor lar gelişme geriliği huysuzluk vs yok ise Didem Eses 4 yıl Yok gelisim geriligi sadece mukus var kakada Yağmur Sönmezateş 4 yıl Benimki anne sutu alio alerji teshisi yeni kondu ve ben diyete baslayali bir hafta oldu bizde alerji yogun mukuslu kaka ve sonrasinda cizgi seklinde kanli kaka olarak gozukuyor vericegim gidalarin alerji yapip yapmadigini anlamak icin beklemeyi sectim dun ilk defa yumurta sarisi verdim aksama kadar 7 kere kaka yapti yogun mukusluydu ve anlayamadim alerji yapip yapmadigini onun icin bekleme karari aldim Facebookta Paylaş Twitterda Paylaş Linki kopyala Oglum 11 aylik yeni kan testi yapildi ama hic bisey cikmadi kizlar vucuttan yapilan testi yaptiraniniz varmi burda cik kucuk diye yapmiyor doktor ama sut urunlerini tuketince yuzu gozu sisiyor kabariyor kasiniyor hapsiriyor vucudu yanik gibi kizariyor daha dun cok kotu oldu minicik et parcasi vermis babasi sanirim dana etiymis disardan almisti cok asiri kotu oldu burda dogru duzgun ilgilenmiyorlar 8 ay falan agiz dolusu kustu hala emziriyorum ve ek olarak patates havuc kabak prokoli princ vb seyler veriyorum ne zaman gecicek bu alerji bana hic bisey soylemiyor bu doktor ben diyet falanda yapmiyorum. Doktoru degistirmem lazim Facebookta Paylaş Twitterda Paylaş Linki kopyala Bize deri testi iki kere yapıldı dört aylık ve altı aylıkken çıkmadı ama süt ürünleri alerjimiz var diyetle gidiyoruz Aylin Selvitop 4 yıl Diyetsiz alerjiyi daha kötü hale getirirdiniz kızım 6 aylık aydır diyetteyim artık diyeti açıyoruz cok şükür tepki vemrşyor Aylin Selvitop 4 yıl Evet dogrudur kesinlikle sut urunkerini mi tuketmemem gerek bejimde Hayat Ergüt 4 yıl Doktorunuzun yönlendirmesi lazım şikayetleriniz üzerine Aylin Selvitop 4 yıl Alerji yok ki diyor biseyden anlamiyor eger varsa soyle yapman lazim falan filan da demiyorr Hayat Ergüt 4 yıl Biz 6. ayda başladık şu an 8 aylık olduk. Ben emziriyorum ek gıda haricinde. Sabah meyve püresi yiyor, öğlen kuzu kıyma ve pirinçli sebze kabak, patates, havuç, bal kabağı, ıspanak püremiz buna ilave olarak irmik ve bulgur ekleyeceğiz bu ay itibariyle var öğleden sonra da hipp pirinç unlu, yulaflı veriyorum anne sütüyle. Her bebek kendine özel, hepsi birbirinden farklı. Ortak özeklikleri inek sütü alerjisi olsa da bütün bebeklerin gıdalara verdikleri reaksiyonlar farklı. Acele etmeyin, doktorunuzun gözetimi altında ilerleyin ve mutlaka 3 gün kuralını uygulayın. Facebookta Paylaş Twitterda Paylaş Linki kopyala İnek Sütü Alerjisi İSA, inek sütü proteinleri içeren süt ve süt ürünlerine, vücudun bağışıklık sistemi aracılığıyla anormal yanıt vermesidir. İSA en sık rastlanan gıda alerjisi tipidir ancak bu vakaların çoğunda keçi, koyun, hatta soyaya da çapraz alerji görülebilmektedir. Süt proteini vücuda girdikten sonra çoğu kez dakikalar veya saatler içinde reaksiyon ortaya çıkar. İSA belirtileri ve bulguları hafiften ağıra kadar değişebilir. Mesela çok ağır inek sütü alerjisi olan 2 aylık bir bebek sadece anne sütü aldığı dönemde ağır kusma, ishal veya egzamayla doktora başvuruyorken hafif alerjili bir bebek 6-7 aylıkken ilk yoğurt yiyişinde hafif kızarmayla kendini gösterebilir. Çocuklarda süt alerjisi belirtiler en çok 6 ayın altındaki süt çocuklarında görülüyorsa da ilk belirtiler 2 yaşından sonra bile olabilmektedir. KLİNİK BULGULAR Hafif ŞiddetteOrta ŞiddetteHayatı Tehdit Eden Ağır Sindirim Sistemi Belirtileri% 25-50 Cilt Belirtileri% 50-60 Solunum Belirtileri% 25-30 Not Cilt ve sindirim sistemi belirtileri birlikte çıkarsa İSA olasılığı çok daha fazladır. Kaynak Prof. Dr. Fügen Çokuğraş. İnet Sütü Alerjileri sunumu. Pediatrik Gastroenteroloji Kongresi, Ekim 2012. İSA’da Belirtiler İSA’da belirtilerin ortaya çıkış zamanlarına göre de sınıflama yapmak mümkündür ACİL DURUM UYARISI Bebeğinizde İSA alerjisi olduğunu düşünüyorsanız veya tanı konduysa aşağıdaki belirtiler ortaya çıkarsa derhal acile başvurun veya 112’yi arayın • Solunum sıkıntısı, nefes darlığı, nefes alıp verirken ötme • Ciltte morarma, mavileşme • Aşırı solukluk ve gevşeklik • Dil, dudak ve boyunda şime • Kanlı ishal Tahminlere göre her 20 çocuktan 1’inde İSA vardır ama İSA tanısını koymak için mevcut belirtilere neden olabilecek diğer hastalıkları elemek gerekir. Mesela kanlı ishalin nedeni İSA mı, amipli dizanteri mi ayırt etmek için dışkı testi yapak gerekir. Bir başka örnek de şiddetli kusması olan 2-3 aylık bir bebek için verilebilir Pilor stenozunda da şiddetli kusma olabilmektedir, ağır reflüde de, inek sütü alerjisinde de… Bunların ayırımını yapmadan İSA tanısı konup tedavisi başlanmamalıdır. Bazı kişilerde başta İSA olmak üzere gıda alerjilerinin tespiti çok kolaydır çünkü hasta mesela dudağını o gıdaya mesela yoğurda dudağını değdirir değdirmez yüzü kızarır, ısınır, alev alev yanar; dudağı şişer, gözü sulanır, burnu akar… Nadiren nefes darlığı, boğulma hissi gibi acilen 112’den ambulans çağırmak gerektiren ağır alerjik reaksiyonlar olabilir. Çok şükür ki anaflaksi denen bu kadar ağır tablolara pek rastlamadım; bu tablo çocuklarda son derece nadirdir ama ergen ve erişkinlerde daha sık olur. Bazen İSA belirtileri müphem olup saptaması güçtür. Özellikle IgE aracılıklı değil de “gecikmiş aşırı duyarlılık” mekanizması söz konusuysa gıda ile belirtiler arasında ilişki kurulamaz ve çocuk ister istemez o gıdayı almaya devam eder. Süt çocuğunda egzama, reflü, kolik, gelişme griliği, ishal/kabızlık gibi kronik belirtilere neden olur. Bu belirtiler suçlu gıda burada konumuz süt proteini diyetten çıkarıldığında hızla geriler. İSA ve Egzama Egzama konusunu ayrıca etraflı olarak buradan okuyabilirsiniz. Biz burada daha çok İSA – egzama ilişkisini anlatmaya çalışacağız. 3 ayın altında egzaması olan bebeklerde büyük olasılıkla gıda alerjisi, en çok da İSA vardır. Belirtiler ne kadar erken yaşta ortaya çıkıyorsa hastalık da o kadar şiddetlidir. Ciltte kuruma, pullanma, kaşıntıya bağlı huzursuzluk olur. Kaşıntı yerini lokalize edemeyen bebeklerde huzursuzluk ve ağlama olurken yaşın ilerlemesiyle bebek kaşıntı yerini artık lokalize etmeye başlar ve lezyonu kaşımayı becerir hale gelir. Bu durumda kaşıma-tahriş-kuruma-kaşıntıda artma şeklinde kısır döngü başlar. Tedavide amaç bu kısır döngüye engel olmak ve en kısa zamanda alerjeni tespit edip bebeğin hayatından bunu çıkarmaktır. İSA’daysa diyetten inek sütü proteini çıkarılınca semptomlar hızla düzelmeye başlar. İSA ve Eosinofilik Alerjik Sindirim Sistemi Hastalıkları Eosinofil, alerjik hastalıklarda sayısı artan bir lökosit akyuvar çeşididir. Normalde kan dolaşımında da total lökositlerin en fazla %5’ini oluşturacak oranda bulunurlar. Alerjik hastalık neredeyse eosinofiller de orada yoğunlaşarak enflamasyonda rol alırlar. Sindirim sisteminin değişik bölgelerinin tutulumuna bağlı olarak eosinofilik hastalıklar tanımlanmıştır. Mide tutulumu ağırlıktaysa, gıda alerjisine bağlı tabloya eosinofilik gastrit adı verilmektedir. Bu şekilde birkaç alerjik sindirim sistemi hastalığı adını aşağıda sıralayalım Eosinofilik ösofajit Ağırlıklı olarak yemek borusunu özofagus tutan hastalığın adıdır. Eosinofilik gastrit Mideyi tutan hastalığın adıdır. Eosinofilik enterit Ağırlıklı olarak ince bağırsakları etkileyen alerjik hastalıktır. Eosinofilik gastroenterit Hem ince bağırsak hem de midenin etkilendiği durumdur. Eosinofilik kolit Kalın bağırsağın alerjik mukoza hastalığıdır. Eosinofilik proktokolit Kalın bağırsak ve rektumun düz bağırsak alerjik hastalığıdır. Bu tablolara inek sütü dışında gıdalar da neden olabilmektedir ama en sık rastlanan ana etken inek sütü proteini alerjisidir. Meraklısına Bu hastalıkların da patolojik incelemeyle derecelendirilmesi yapılmıştır. Yani hafiften ağıra kadar 4 derecesi vardır. En hafifinde bağırsak iç yüzeyinde mukoza hasarı vardır. İkinci derecede mukoza altı dokularda hasar, Eosinofil hücresi yığılması olur. Üçüncü derecede bağırsakların mukoza altını da geçen, bağırsak kaslarına nüfuz eden durum söz konusudur. En ağır form olan 4. derece hastalıkta artık bağırsağın dış zarı da hasar görmüş, hasarlı bağırsaklar arasında batın boşluğuna serum sızmaya başlamıştır. Eosinofilik Ösofajit EoE Ösofagus yemek borusu demektir. Eosinofilik Ösofajitte de yemek borusu etkilenmiştir. Eosinofilik gastrit veya eosinofilik enterokolite göre daha nadir görülmektedir. Çocukların 1/1000’inden daha azında görülüyor olsa da toplumda rastlanma sıklığı bilinmeyen nedenlerle giderek artmaktadır. EoE’li çocukların %50’sinde gıda alerjisine ek olarak alerjik rinit ve astım da görülmektedir. Alerjik Ösofajit Belirtileri Nelerdir? Yutma güçlüğü ana belirtidir. Büyük çocuklar tarafından daha iyi ifade edilebilen bu his, hasta tarafından “lokmaların yemek borusunda bir yerde takılması” sözleriyle tanımlanmaktadır. Daha küçük çocuklardaysa beslenirken ortaya çıkan ağrıdan dolayı beslenmeyi red, yemek sırasında ağlama ve çoğu kez beslenme sonrasında kusma olur. EoE ile reflünün ayırımını yapmak son derece güçtür çünkü belirtiler hemen hemen aynıdır. Üstelik deneme amacıyla verilen antireflü tedaviye hem EoE hem de reflü olumlu yanıt verir. Eosinofilik ösofajitin reflüden başlıca farkı, zamanla reflü hafifler ve dik pozisyonda beslenmeyle rahatlarken EoE, alerjen saptanıp diyet yapılmadığı sürece devam edecektir. Eosinofilik Gastrit ve Kusmalar Alerjik reaksiyonların daha çok midede olduğu vakalarda ana belirti kusmadır. İnek sütü proteini içeren gıdanın alımından sonra kramp tarzı karın ağrıları fışkırır tarzda kusmalar görülür. Bu vakalarda dışkıda kan olmadığı için reflü ve kolikten ayırımı son derece güçtür. Bu hastalarda da kanda eosinofil artışı ve mide duvarına eosinofil hücresi birikimi olur İSA ve Eosinofilik Enterokolit Gaz sancısını çok taklit eden bir tablo olduğu için gaz sancısı çok uzun sürmezse, dışkıda sık sık kan ve mukus da çıkmadığı taktirde tanı koymak güçtür. Bu hastalıkta tüm barsakların duvarında Eosinofil denen alerji hücresi birikimi, barsak mukozasında kanamalar, mukus artışı ve ödemle seyreden enflamasyon, kanda eosinofil artışı ile karakterize bir tablo vardır. Eosinofilik enterokolitin nedeni en çok inek sütü proteini alerjisidir. Ayrıca soya, balık, yumurta, fındık, ceviz ve buğday proteinleri de aynı tabloya neden olabilmekte; hatta hem İSA hem de diğer besin alerjileri aynı bebekte görülerek tablonun hem daha ağır hem de daha karmaşık olmasına neden olabilmektedir. Hatta sadece anne sütüyle beslenen bebeklerde anne sütünden geçen alerjenlerle enterokolit görülmesi sanıldığı kadar seyrek olmayan ve giderek daha sık rastlanan bir tablodur. Eosinofilik enterokolitte neler olur? Ana belirti dışkının sulu ve mukuslu olmasıdır. Kakada aşikâr veya tahlille saptanabilen kanama vardır. Lezyonlar genelde kalın barsağı tutar. Barsak iç zarında tabii biyopsi yapılırsa şiddetli Eosinofil hücresi birikimi görülür. Kolonoskopi yapılırsa küçük aft benzeri ülserler, ödem, kızarıklık ve kanamayla giden lezyonlar saptanır. En kesin tanı yöntemi kolonoskopik biyopsidir ama pratikte uygulanmamaktadır Yapılabilecek bazı dışkı testleri şunlardır Dışkının mikroskopik incelenmesi Alyuvar hücreleri görülmeli; dışkıda gizli kan pozitif çıkmalı; pratikte pek yapılamamakla beraber bazı laboratuarlarda dışkıda Eosinofil hücreleri saptanabilmektedir. Dışkıda redüktan indirgeyici madde pozitif çıkabilir. Deri testleri, IgE yükselmediği için faydasızdır. Oral provokasyon testine birkaç dakika ile saat içinde kusma, karın ağrısı veya nadiren ağır alerjik reaksiyonla yanıt gelişebilir. Alerjenin tabi burada gene inek sütü proteini eliminasyonuyla dışkıda kan yaklaşık 72 saatte kaybolurken mukozal lezyonların tam olarak düzelmesi 1 ayı bulur. Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz. Dyt. Cevşen BUL Daha önceki yazılarımdan birinde alerji ve intoleransın ne olduğundan, tanı ve tedavi yöntemlerininden, ve bu durumlarda nelere dikkat edilmesi gerektiğinden bahsetmiştim bknz Alerji&İntolerans. Şimdi ise inek sütü alerjisinde tıbbi beslenme tedavisi nasıl olmalıdır bundan bahsedeceğim. Besin antijenleri protein, yağ ve karbonhidrattır. Besin alerjilerinde en önemli öğe, besindeki glikoproteindir. Glikoproteinler suda eriyen, ısıya dayanıklı, proteolitik sindirime ve aside dirençlidir. İnek sütü alerjisi çocukluk çağının en sık görülen besin alerjisidir. Hemen her yaşta ortaya çıkabilir. Erken çocukluk döneminde daha sık görülür. Belirtileri inek sütü alımından sonra hemen veya daha geç ortaya çıkabilir. Şiddeti ve seyri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. İnek sütü alerjisi gelişebilmesi için vücudun önceden inek sütü proteini ile karşılaşması gerekir. Bu genellikle anne sütü, mama veya ek gıdaya başlandığında olur. Ancak soluma ve temas yoluyla da olabilir. İnek sütü alerjisi, genetik olarak yatkın bireylerde uygun çevresel koşulların etkileşimiyle ortaya çıkar. Bebeklik döneminde alerjik egzaması olan, anne-baba veya kardeşlerinde besin alerjisi veya başka alerjik hastalık bulunanlarda daha sık görülür. Gebelikte veya erken çocukluk döneminde beslenmenin, inek sütü içermeyen diyet yapılmasının veya ek gıdalara geç başlanmasının inek sütü alerjisi gelişimini önleyici bir etkisi bulunmamaktadır. Belirtileri DeriKurdeşenKızarıklıkKaşıntıKabarıklık Gastrointestinal sistem Dudak, dil, ağız içi kaşıntı, kızarıklıkŞişlikBulantıKusmaKarın AğrısıKolikİshalGastroözefageal reflü Solunum sistemiBurun tıkanıklığıHapşırıkBurun akıntısı ve kaşıntısıLarinks ödemÖksürükHırıltı Besin alerjileri hipotansiyon şok oluşumuna da sebebiyet verebilmektedir. Laktoz İntoleransı ve İnek Sütü Alerjisi İSPA Laktoz intoleransı ile inek sütü alerjisinin inek sütü proteini alerjisi arasındaki farkı bilmek önemlidir çünkü ikisinin nedeni ve tedavisi farklıdır. Ayrıca İSPA genellikle yaşamın erken döneminde gelişir. Oysa laktoz intoleransı 5 yaştan önce az görülür. İnek sütü protein alerjisi İSPA nedir? İSPA, bağışıklık sisteminin inek sütündeki proteinlere karşı tepki verdiği bir besin alerjisidir. Bireyin bağışıklık sistemi inek sütü proteinini yabancı madde antijen olarak algılar. Bu yabancı maddeye virüs veya bakteriymiş patojen gibi tepki verir ve onunla savaşmaya başlar. Bu reaksiyon döküntü, anafilaktik şok gibi çeşitli belirtilere yol açabilir. Beslendikten sonraki 2 saat içinde hızlı başlayan reaksiyonlar genellikle kusma veya hışıltılı solunum, cilt döküntüsü dermatit, ürtiker kurdeşen ve göz kapaklarında ve dudaklarda şişme gibi daha alerjik reaksiyonlardır. Regürjitasyon, kolik, ishal, kabızlık, burun akıntısı, öksürük ile kuru, pullu ve kaşıntılı cilt egzama gibi diğer belirtiler günler sonra gelişebilir. İSPA genellikle 1 yaşından önce başlar. Laktoz intoleransı nedir? İSPA’nın aksine laktoz intoleransı bağışıklık sistemi ile ilgili değildir. İnek sütü içindeki laktoz şekerinin sindirilememesi durumudur. 5 yaşından küçük çocuklarda az görülür. Laktoz sütteki en önemli karbonhidratlardan şeker biridir ve sağlıklı bağırsak florasına katkıda bulunur ve kalsiyum emilimine yardımcı olur. Tıbbi Beslenme Tedavisi Alerjilerde bireyin tıbbi beslenme tedavisi planlanırken eliminasyon diyeti uygulanır. Yani kişinin alerjik reaksiyonlar gösterdiği besin ve/veya besinler diyetinden çıkarılıp onun yerine denk gelebilecek ve aynı makro/mikro nutrientleri diyete ekleyerek eksiklik oluşması önlenmesi amaçlanmaktadır. SÜTTEN SINIRLI ALERJİ DİYETİ Diyetin Amacı Süt proteini ve süt proteini içeren ürünleri elimine ederek bir diyet programı oluşturmaktır. Diyetin Özelliği Süt ve sütten elde edilmiş veya eser miktarda süt içeren ürünleri içermeyen bir diyettir. Bu diyet inek, keçi, koyun, sığır sütü, yoğurt ve peynir türlerinin içermemektedir. Endikasyonu süt alerjisi veya intoleransı durumunda endikasyonu bulunmaktadır. Ek Besin Öğesi Desteği Gerekliliği Gerekli değildir. Dikkat Edilmesi Gereken Unsurlar Tüketilecek tüm ürünlerin etiket bilgilerine dikkat edilmelidir. Örneğin; bu ürünün etiket bilgisinde tereyağı, sade yap, peynir, yayık ayranı, süt veya mandıra ürünleri, yağsız süt ürünleri, yoğurt, kazein, kazeinat, whey, kaymak, laktoglobulin ve laktaalbümin içerip içermediğine bakılmalıdır. Süt içeren tüm ambalajlı besinlerin etiketlerinde zorunlu uyarıcı ifade bulundurulmalıdır. Pediatrik Kullanım Uygundur. BESİNLER SERBEST Ürün etiketleri kontrol edilmelidir YASAK Ürün etiketleri kontrol edilmelidir Süt ve Süt Ürünleri Soya sütüSüt içermeyen soya peynirSoya yoğurdu Tüm hayvan sütleri tam ve az yağlıTüm peynirler süzme peynir dahilTüm yoğurtlar Et ve Et Ürünleri Tüm sade pişirilmiş; EtKümes hayvanlarıBalıkKurubaklagil yemekleriSüt, peynir, krema, tereyağı, yoğurt veya margarin içermeyen yemekler Süt, peynir, krema, ekşi krema, yoğurt, tereyağı veya süt içeren margarin omlet, peynirli makarna, lazanya ile yapılan yemekler Yumurta Serbest – Nişasta İçeriği Yüksek Besinler Buğulanmış ve fırınlanmış patatesSütsüz yapılan patates püresiSade pirinçMakarna Süt, peynir, tereyağı veya süt içeren margarin ile yapılan yemekler ör; karnabahar graten Sebzeler Diğer tüm sebzeler Süt, peynir, tereyağı veya süt içeren margarin ile yapılmış sebzeler ör; karnabahar graten Meyveler Tüm taze konserve, uru meyveler – Ekmek ve Tahıllar Süt eklenmeden yapılan ekmeklerSüt içeriği olmayan kahvaltılık tahıllarPirinç mısır patlağı Süt ilave edilen ekmeklerSandviç ekmeğiSüt ile hazırlanan sıcak kahvaltılık tahıllarSüt içerikli kahvaltılık tahıllar Çorbalar Süt eklenmeden yapılan çorbalar Süt, peynir, tereyağı veya margarin eklenerek yapılan çorbalar örn; çok kremalı çorbalarSüt veya kazein ilave edilmiş hazır çorbalar Sandviç, Börek, Tuzlu Pastalar Süt ve margarin içermeyen ekmek ile yapılan sandviçler Peynir, mayonez, margarin veya tereyağı, süt ve türevleri eklenerek hazırlanmış ürünler Kahvaltılık Ürünler Diğer ürünler Omlet vb. Tatlı, Bisküvi, Pasta Şerbetli tatlılarSoya sütlü muhallebilerŞerbetlerSüt içermeyen bisküviler Süt içeren tatlılar örn; muhallebi, dondurma, cheesecake, dondurulmuş krema vb.KekHamur işiBirçok hazır bisküviler İçecekler Çay KahveEnerji içecekleriMeşrubatlarMeyve suları SütAromalı sütlerSüt eklenen içecekler Salatalar ve Soslar Sütsüz yapılan soslar örn; domates sosuDiğer salata ve soslar Peynir, mayonez, süt eklenmiş besinlerSüt, krema, tereyağı veya süt içeren margarin ile yapılan beşamel soslarHazır et suyu karışımları Diğer Sade sert kabuklu meyveler Birçok enteral destek ürünüÇikolata Sıkça Sorulan Sorular Keçi Sütü İnek Sütüne Alternatif Olabilir mi? İnek sütü alerjisi sıklığının arttığı son yıllarda tedavide keçi sütünün gerçekten iyi bir alternatif olup olmadığı yoğun olarak tartışılmaktadır. Çapraz duyarlılık olduğu kabul edilse de gerek ailelerin çaresizliği gerek endüstrinin dayatması ile günümüzde inek sütü yerine keçi sütü ve keçi sütü içeren ürünlerin kullanımı yaygındır. Yapılan araştırmalarının sonucunda her iki süte birden duyarlılık oldukça yüksek oranlarda bulunmuş ve çapraz reaksiyon oranı %92 olarak saptanmıştır. Bu yüzden keçi sütü iyi bir alternatif değildir. Besin açığının kapatılamadığı bir grup hastada ALANINDA UZMAN BİR HEKİM TARAFINDAN prick test yapılarak, duyarlılığın saptanmadığı hastada, aynı zamanda keçi sütü ile yapılan besin provokasyon da negatif saptanırsa yani keçi sütü tüketiminden sonra herhangi bir negatif reaksiyon göstermezse alternatif olarak düşünülebilir. İnek Sütü Alerjisi Durumunda Beslenme Destek Sistemlerinden Olan Enteral Beslenme Nasıl Olmalıdır? Alerjik reaksiyonlar çok ciddi sonuçlar doğuracağından bireyin mutlaka doktoruna ve diyetisyenine durumu bildirmesi gerekmektedir. İnek sütü alerjisi durumunda kullanılabilecek enteral ürünlerle hastanın alması gereken enerji, makro ve mikro besin öğelerini alması “Nütrisyon Diyetisyeni” tarafından sağlanır. İnek Sütü Alerjisinde Alternatif Olarak Tüketilebilecek Besinler Nelerdir? Badem sütüSoya sütüHindistan cevizi sütü Vücudunuzda gördüğünüz en ufak bir reaksiyonda mutlaka gerekli medikal tedaviyi planlaması ve/veya revize etmesi için doktora; tıbbi beslenme tedavinizi planlaması ve/veya revize etmesi için mutlaka bir diyetisyene gidiniz. Erken Teşhis Hayat Kurtarır. KAYNAKÇA Kent Sağlık GrubuNestle Health ScienceThe Journal of Allergy and Clinical Immunology Doç. Dr. Gamze Akbulut – Besin Alerjisi, Besin İntoleransı Durumlarında Beslenme ve Test Diyetleri, 2016Alerji Broşürü, Ass. Prof. Dr. Tamar Kinaciyan, Viyana Tıp Üniversitesi, Dermatoloji Bülümü, Alerji Polikliniği BaşkanıLevy Y, Segal N, Garty B ve ark. Lessons from the clinical course of IgE-mediated cow milk allergy in Israel. Pediatr Allergy Immunol 2007; 18589-93. Isolauri E, Huurre A, Salminen S ve ark. The allergy epidemic extends beyond the past few decades. Clin Exp Allergy 2004; 34 W, Helm R, Stanley S ve ark. Food allergens. Curr Opin Allergy Clin Immunol 2001;1 C, Martin P, Candalh C ve ark. Goat’s milk of defective αs1-casein genotype decreases intestinal and systemic sensitization to β-lactoglobulin in guinea pigs. J Dairy Sci 2001;68217-227. Tavares B, Pereira C, Rodrigues F ve ark. Goat’s milk allergy. Allergol et Immunopathol 2007;35113-6. Alonso-Lebrero E, Fuentes V, Zapatero L ve ark. Goat’s milk allergies in children following specific oral tolerance induction to cow’s milk. Allergol et Immunopathol 2008;36 180-1. Faostat. Food and agriculture organization of the united nations. Basnet S, Schneider M, Gazit A ve ark. Fresh goat’s milk for infants Myths and realities- A review. Pediatrics 2010;125 e973. Pessler F, Nejat M. Anaphlactic reaction to goat’s milk in a cow’s milk allergic infant. Pediatr Allergy Immunol 2004;15183-185. Ehlayel MS, Hazeima KA, Al-Mesaifri F ve ark. Camel milk An alternative for cow’s milk allergy in children. Allergy Asthma Proc 2011;32255-8. Keçi sütü inek sütüne alternatif olabilir mi?, Canan Şule ÜNSAL, İlker Günay, Hikmet Tekin Nacaroğlu, Demet Can, İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hast. Dergisi 2013; 3293-96Türkiye Ulusal Alerji Derneği ve Klinik İmmünoloji Derneği – İnek Sütü Alerjisi Neden olur? 4 votes Article Rating / Yiyecek / İçecek / Sağlık İnek sütü alerjisi, süt ya da sütten yapılmış gıdalar tüketildiğinde bağışıklık sisteminin normal olmayan bir cevap vermesi durumudur. Normal şartlarda bağışıklık sistemi bu gıdalara karşı reaksiyon göstermezken, inek süt alerjisi olan kişilerde güçlü yanıt görülür. Belirtiler orta ya da ağır seyredebilir. Belirtiler arasında kusma, ciltte döküntü, nefes darlığı bulunur. Çocuklarda en sık rastlanan gıda alerjisi türü inek sütü alerjisidir. 1 yaşın altındaki bebeklerin yaklaşık %7'sinde inek sütü alerjisi olduğu düşünülür. Birçok çocukta inek sütü alerjisi 5. yaşa yaklaşırken geriler. İnek sütünün yanı sıra; koyun ve keçi sütünün de çocuklarda alerjiye neden olduğu bilinir. İnek sütü alerjisinin başlıca oluşma nedeni, sütün içerisinde bulunan iki proteinin bağışıklık sistemi tarafından yabancı madde olarak algılanıp, onlara karşı reaksiyon göstermesidir. Bu proteinler; whey ve kazein proteinleridir. Whey proteini sütün sıvı kısmında bulunur, süt kesildikten sonra sıvı kısımda kalır. Kazein ise sütün katı kısmında yer alır, süt kesildikten sonra topaklanan katı kısımda bulunur. Bebeklerde inek sütü alerjisi; bu proteinlerden yalnızca birine karşı gelişebileceği gibi, her iki proteine karşı da alerji gelişebilir. Günümüzde bu proteinlerin yalnızca süt ve süt ürünlerinde değil; aynı zamanda bazı hamur işi ve işlenmiş gıdalarda da bulunduğu unutulmamalıdır. İnek sütü alerjisinde yaş önemli bir etkendir. Henüz sindirim sistemi çok gelişmemiş olan bebeklerde ve çocuklarda daha sık rastlanır. Yaş aldıkça süte karşı oluşan alerjik reaksiyonlar azalır. İnek sütü alerjisi olan çocuklar genellikle başka alerjenlere karşı da alerji geliştirirler. Atopik dermatit adı verilen cilt hastalığına sahip çocuklarda gıda alerjisi gelişme riski yüksektir. Ailedeki alerjik reaksiyon geçmişi de önemli bir faktördür. Anne ya da babasında egzama, astım gibi alerjik reaksiyonu olan bebeklerin süt alerjisi geliştirme riski, ailesinde alerji geçmişi olmayan bebeklere göre daha yüksektir. İnek Sütü Alerjisinin Tanısı Nasıl Konulur? Gıda alerjilerinde, alerjinin hangi besine karşı geliştiğini belirlemek her zaman kolay değildir. Tanı genellikle alerji uzmanının bebekteki belirti ve bulguları değerlendirmesiyle, fiziki muayeneyle, bebeğin ya da emziren annenin yediği gıdaların incelenmesiyle bulunur. İnek sütü alerjisi şüphesi bulunan durumlarda bebeğin ya da emziren annenin süt ve süt mamulleri, gerekli durumlarda diyetinden çıkarılır. Buna eliminasyon diyeti denir. Bu ürünler diyete daha sonra eklendiğinde tekrar alerjik reaksiyon gerçekleşiyorsa inek sütü alerjisi tanısı konulur. Tanı konulmasında ayrıca dışkı testi, cilt testi ya da kandaki IgE miktarının belirlenmesi için kan tahlilleri de istenebilir. Ancak bu testler kesin tanı konulmasında yeterli değildir. Kesin tanı, belirti ve bulguların detaylıca değerlendirilmesiyle alerji uzmanı hekim tarafından konulur. İnek Sütü Alerjisinin Belirtileri Nelerdir? Huysuzluk, aşırı ağlamalar Aşırı gaz sancısı Kusma İshal- kanlı, mukuslu gaita görülebilir Kabızlık- bazen süt alerjisi ishal değil kabızlığa da yol açabilir Ciltte döküntü, kaşıntı, egzama Gözlerde kaşıntı Göz altlarında koyu renkli halkalar Tekrarlayan hırıltı, öksürük, aksırık,burun akıntısı veya tıkanıklığı Sık sık üst solunum yolu enfeksiyonu, orta kulak iltihabı, sinüzit, bronşit geçirme Büyüme geriliği görülebilir. İnek Sütü Alerjisinin Tedavisi Nasıl Yapılır? İnek sütü alerjisinin tek tedavi yöntemi, diyetten süt ve sütten yapılmış gıdaların çıkarılmasıdır. İnek sütü alerjisinden korunurken farkında olmadan sütten yapılmış bir besin ya da süt proteini içeren işlenmiş bir gıda alınabilir. Bu durumlarda hafif alerjik belirtilerin giderilmesine anti-histaminik ilaçlar kullanılır. Anaflaksi gibi ciddi bir reaksiyon gelişmesi durumunda ise acil müdahale sırasında damardan adrenalin enjekte edilir. İnek Sütü Alerjisi Olan Bebeğin Annesi Emzirme Döneminde Nasıl Beslenmelidir? Süt ya da süt mamullerinde bulunan süt proteinleri anne sütüne de geçebilir. Bu nedenle bebeğinde süt alerjisi olan anneler emzirme döneminde diyetlerine dikkat etmelidir. Kimi durumlarda ise bebekte bulunan inek sütü alerjisi, anne sütünden ve annenin beslenmesinden etkilenmez. Bu durumda emziren annenin özel bir diyet uygulaması gerekmez. Anne sütüyle beslenen ve annenin beslenmesiyle alerjisi tetiklenen bebeklerde ise, emziren anne diyetinden süt ve sütle yapılan gıdaları çıkarmalıdır. Ancak bu; geniş anlamda birçok gıdanın yasaklanması anlamına gelmemelidir. Özellikle inek sütü ve inek sütünden yapılmış peynir, tereyağ, yoğurt, krema, dondurma gibi sütten yapılmış gıdaların tüketilmemesi önemlidir. Bunun yanı sıra piyasada bulunan laktoz ya da laktat içeren işlenmiş ürünler, protein tozları, yapay peynir tozları gibi süt proteini bulunan gıdalardan uzak durulmalıdır. Marketten alınan ürünlerde 'süt ürünü değildir' ibaresi bulunsa da; ürünün süt proteinlerini içerip içermediği, ürün içeriğinden kontrol edilmelidir. Emziren anne ve bebek, süt ve sütten yapılan ürünlerin tüketiminin kesilmesi sırasında takviye alabilir. Sütte yüksek miktarda bulunan kalsiyum gibi bazı minerallerin eksikliğinin oluşmaması için takviye kalsiyum alınması önerilir. Diyet sırasında dışarıda yemek yerken de dikkat edilmelidir. Örneğin; sipariş verilen etin üzerinde tereyağı olmamasına; ya da sütte terbiye edilmiş bir etin tercih edilmemesine özen gösterilmelidir. İnek Sütü Alerjisi Olan Bebekler Nasıl Beslenmeli? Bebeğinize inek sütü tanısı koyduktan sonra, sütlü ürünlerin günlük beslenmeden çıkarılması ile çocuğunuzun kısa zamanda sağlığına kavuştuğunu göreceksiniz. Daha önceden gördüğünüz belirtilerin önemli bölümü 2-4 hafta arasında azalacak ve 1-2 aylık dönemde ise son bulacaktır. Alerjik belirtilerin ortadan kalkmasından belli bir zaman sonra doktorunuz, günlük beslenmenin içine az miktarda sütlü ürünleri dahil ederek vücudun reaksiyon verip vermediğini kontrol edecektir. İlk 6 ay içerisinde anne sütü ile beslenmek oldukça önemlidir. Bu nedenle annenin aldığı sütlü ürünlerden geçen bir alerjik durum varsa, anneler bu işin uzmanı olan bir diyetisyenden nasıl beslenmeleri gerektiği konusunda destek almalıdır. Uzun süre verilen anne sütü, bebeğin bağışıklık sisteminin gelişmesine katkıda bulunurken sindirim sistemi hastalıklarının da daha az görülmesine neden olur. Bebeğe faydaları olduğu kadar, anneye de faydası olan emzirme, meme ve yumurtalık kanseri gibi hastalıkların oluşma riskini de minimuma indirir. Anne sütünün yetersiz kaldığı durumlarda, inek sütü içermeyen mamalarla bebeğin gelişiminin desteklenmesi önemlidir. Bu tip alerjisi olan bebeklere hidrolize mamalar verilmelidir. Bu özelliklerdeki mamalarda inek sütü proteinleri çok küçük parçalara ayrıldığından, vücut tarafından alerjik olarak algılanmaz. Bu tip mamalar, bebeklerin gelişimini ve büyümesini de destekleyen vitaminleri içerir. Mamadan sonra ek gıdaya geçileceği dönemde özellikle alerjik bebekler, doktor kontrolünde bu geçişi yapmalı ve beslenmeye en az alerjik olan gıdalarla başlamalıdır. İnek Sütü Alerjisi Olan ve Anne Sütü Alamayan Bebeklerde Beslenme Nasıl Olmalıdır? Emzirme ile anne sütü alamayan bebeklerde inek sütü alerjisi olması durumunda ise formül mamalar kullanılabilir. Hipoalerjenik formül mamalar sütten yapılır. Bu mamalarda bulunan süt proteinleri enzimler yardımıyla parçalanarak alerjik bebekler için uygun hale getirilir. Yarı hidrolize olarak adlandırılan formül mamalar tam olarak hipoalerjenik değildir, alerjik reaksiyona neden olabilirler. Amino asit bazlı formül mamalar ise sütten yapılmaz. Bu mamalar proteinlerin amino asitlere ayrılmış en küçük halini barındırırlar. Bu nedenle, amino asit formül mamalar inek sütü alerjisi olan ve anne sütü alamayan alerjik bebekler için en az riski taşıyan formül mama türüdür. Bebeğiniz anne sütü alırken ya da süt ürünleri tüketirken; kusma, kolik, döküntü gibi belirtiler ortaya çıkarıyorsa, inek sütü alerjisi açısından değerlendirilmesi gerekebilir. Bir alerji uzmanının değerlendirmesiyle, bebeğinizdeki süt alerjisinin tanısının konulmasını sağlayabilirsiniz. Gerekli önlemleri alarak bebeğinizin sağlıkla ve mutlulukla gelişmesine tanık olabilirsiniz. Sağlıklı günler dileriz.

inek sütü alerjisi ek gıda