Soru1. Asitlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğru değildir? A. Asitler suda iyonlaşarak çözünür. B. Asitler, sulu çözeltilerinde tamamen iyonlarına ayrılıyorsa kuvvetli asit, sulu çözeltilerinde tamamen iyonlaşmıyorsa zayıf asit adını alır. C. Sulu çözeltilerinde ortama H+ iyonu veren maddelere asit denir. D. Asitve Bazların Tepkimeleri. Devamı Asit ve Bazların Tepkimeleri. Devamı Asit ve Bazlar. Devamı Karışımlar 2. Devamı Karışımlar 3. Devamı Karışımlar 2. Devamı Kimya Kanunları Biyoloji Poster Video Anlatımı; Dil Bilgisi Konu Anlatımı AsitlerVe Bazlar Konu Anlatımı, Asitler ve Bazların Genel Özellikleri Gece Perisi Asitler ve Bazlar Konu anlatımı video Asitler ve bazların kullanım alanları Asitler ve bazlar nedir Asitlerin ortak özellikleri şunlardır. 1. Suda çözündüklerinde iyon oluştururlar. Bu nedenle asitlerin sulu çözeltileri az ya da çok elektrik akımını iletir. 2.Tatları ekşidir. Limonun Merhabaarkadaşlar, 10. sınıf online testlerimize kimya konularından olan asitler, bazlar ve tuzlar konusu ile devam ediyoruz. Kimya dersinin ana konuları içinde yer alan ve ygs ve lys sınavında karşımıza çıkacak kimya soruları arasından bulunan asitler ve bazlar konusu bol test çözerek anlaşılabilecek bir konudur. KONUANLATIMI; TEST 1 MEVSİMLER VE İKLİM Mevsimlerin Oluşumu[ Sayfa 7 ] TEST 5 Kimyasal Tepkimeler[ Sayfa 135 ] Çözümler TEST 6 Kimyasal Tepkimeler[ Sayfa 139 ] TEST 9 Asitler ve Bazlar[ Sayfa 151 ] x1Jh. Konu çalışmalarını tamamladıktan sonra, zaman zaman notlarına ve formüllere bakmaya ihtiyaç duyabilirsin. Tekrar yaparken ya da soru çözerken notlara göz atmak ve gerekli ipuçlarını almak, öğrenme aşamasında sana epey yardımcı olacaktır. Kunduz ekibi olarak, alanında uzman eğitmenlerimizin de desteğiyle, her konuda mutlaka görmen gereken ipuçlarını, formülleri, ders notlarını senin için derliyoruz! Kimya öğretmenimiz Serap Hoca; bu yazımızda Asitlerin ve Bazların Tepkimeleri, Nötralleşme, Aktif Metal ve Pasif Metal hakkında bilmen gerekenleri ve örnek soru çözümleri hazırladı. Umarız bu konu anlatımı sana yardımcı olur. İyi okumalar! Asitlerin ve Bazların Tepkimeleri Nötralleşme Tepkimeleri Asitler ve bazlar tepkimeye girerek tuz ve su oluştururlar. Asit anyonu ve baz katyonundan tuz oluşurken; asitten gelen H+ iyonu ile bazdan gelen OH iyonu H2O oluşturur. Asit + Baz → Tuz + Su HBr asit + LiOH baz → LiBr tuz + H2O su 2 H3PO4 asit + 3 CaOH2 baz → Ca3PO42 tuz + 6 H2O su Bileşik formülleri yazılırken yüklerin çaprazdan geldiğini unutmayalım. Bu bilgiyi oluşacak tuzun formülünü bulurken kullanacağız. Amonyak ve Asit Tepkimeleri NH3 asitlerle etkileştiğinde sadece tuz oluşur. Tepkime asit – baz tepkimesidir. NH3 + Baz → Tuz NH3g + HClg → NH4Clk CO3-2 Bileşikleri Tepkimeleri CO3-2 bileşikleri baz karakterlidir. Asitlerle tepkimeleri sonucunda CO2 gazı açığa çıkar. CO3-2 + Asit → CO2g CaCO3k + 2HClsuda → CaClsuda + CO2g + H2Os Metallere Etkisi Elektron verme eğilimi aktifliği hidrojenden büyük olan metallere “aktif metal” , hidrojenden küçük olanlara “pasif metal” denir. Aktif metaller asitlerle tepkimeye girerek tuz ve H2 gazı açığa çıkarırlar. Amfoter metaller ise hem asitlerle hem de kuvvetli bazlarla tepkimeye girerek tuz ve H2 gazı açığa çıkarırlar. Be, Sn, Cr, Pb, Al, Zn Aktif metaller + Asit → Tuz + H2g Amfoter metaller + Asit/ → Tuz + H2g Aktif Metaller Na, K, Ca, Mg, Al, Zn, Fe, Ni, Pb Soymetaller Pasif Metaller Cu, Hg, Ag, yarı soymetaller Au, Pt tam soymetaller Yarı soymetaller sadece kuvvetli oksijenli asitlerle reaksiyon verirler. H2SO4 ile SO2g, HNO3 ile NOg ya da NO2g açığa çıkar. H2 gazı açığa çıkamaz! Oksitler Bazik Oksit Aktif metal oksitleridir Na2O, K2O, MgO, CaO Su ile tepkimelerinde bazlarına dönüşürler CaOk + H2Os → CaOH2suda Amfoter Oksit Amfoter metallerin oksitleridir ZnO, Al2O3… Su ile tepkime vermezler. Asit Oksit Oksijence zengin ametal oksitleridir CO2, SO3, N2O5… Su ile tepkimelerinde asitlerine dönüşürler CO2k + H2Os → H2CO3suda Nötr Oksit Oksijence fakir ametal oksitleridir CO, NO, N2O… Asitlerle, bazlarla ve su ile tepkime vermezler. Diğer Oksit Tepkimeleri Asit Oksit + Baz → Tuz + Su CO2g + CaOH2suda → CaCO3suda + H2Os Asit + Baz Oksit → Tuz + Su H2SO4suda + CaOk → CaSO4suda + H2Os Asit Oksit + Baz Oksit → Tuz CO2g + MgOk → MgCO3k Asitlerin ve Bazların Tepkimeleri konusunu tam olarak anlamak için bol bol soru çözümü yapmak da çok önemli. Konu anlatımı yazılarımıza göz attıktan sonra, kendi kaynaklarına ek olarak MEB Kaynaklarını da incelemen faydalı olabilir. Soru çözerek bu türün özellikleri, tanınan yazar ve eserleri hakkında alıştırma yapıp konuyu pekiştirebilirsin! Sınava hazırlık uzun bir maraton. Kunduz ekibi olarak bu yolculukta yanında olmayı çok isteriz! Alanında uzman Profesyonel eğitmenler tarafından hazırlanan Soru Çözümü, binlerce soru ve çözümden oluşan Soru Bankası hizmetlerimizden faydalanabilirsin. Uygulamada senin için hazırlanmış , tüm konuları öğrenebileceğin premium içerik ders videolarını incelemeyi unutma! Sınava hazırlanmanın en kolay yoluSınırsız video içerikler ve soru çözümleri ile sınava hazırlanÜCRETSİZ KAYDOL Lowry Bronsted Asit Baz Tanımı Asit Baz TanımlarıEn çok bilinen asit baz tanımları aşağıdadır1. Lowry -Bronsted-Asit –Baz Asit – Baz Asit – Baz TanımıDetaylı olarak inceleyelim1. Lowry Bronsted Asit Baz Tanımı Konu Anlatımı Örnekler1923 yılında İngiliz T. M. Lowry ile Danimarkalı J. N. Brønsted birbirinden bağımsız olarak asitleri ve bazları» Proton veren H+ madde asit,» proton alan H+ madde tanımlamışlardır.»Kimyasal tepkimelerde,H+ iyonu veren maddeler ASİT ,H+ iyonu alabilen maddelere BAZ tür asit ve baz çiftine konjuge eşlenik asit baz çifti + H2O →NH4+ + OH–BAZ Asit ASİT Baz» Tepkimesinde H2O, NH3a proton H+ verdiği için asit,»NH3ise proton H+ aldığı için bazdır.»Brønsted-Lowry tanımına göre H2O-OH– ve NH3-NH4+ gibi çiftler eşlenik konjuge asit-baz çiftleridirÖrnek CH3COOHaq + H2OS → CH3COO – aq + H3O+aqASİT Baz BAZ AsitÖrnek CH3NH2 + H2O s → CH3NH3+ + OH –BAZ Asit ASİT BazBüyük harfli olanlar kendi arasında konjuge asit baz çiftidirKüçük harfli olanlar kendi arasında konjuge asit baz çiftidirHer asit, proton verince bir baza; her baz da proton alınca bir aside iyonu verebilen bileşiklerin proton bağlama yetileri olduğundan NaOH, KOH, MgOH2, CaOH2 ve FeOH3 gibi bileşikler baz karakteri 1 de H2O H+ iyonu verdiği için ASİTÖrnek 2 de H2O H+ iyonu aldığı için BAZ olarak örneklerde su amfoter olarak davranmıştır .H2O, Örnek 1 de ASİT gibi , Örnek 2 de ise BAZ gibi davranmıştır. Bazı tepkimelerde asit, bazı tepkimelerde baz olarak davranan bu tür bileşiklere amfoter bileşikler Asit Baz Tanımı Konu Anlatımı Örnekler Lewis asit – baz tanımına göre; Asit, elektron çifti alabilen madde, baz ise elektron çifti verebilen çifti alabilen madde Lewis Asidi,-Elektron çifti verebilen madde Lewis Bazı olarak elektronik yapısı dikkate alınarak aşağıda yapıdan da görüldüğü gibi BF3de B atomunun dış enerji düzeyinde 6 elektron vardır. Bu nedenle iki elektron yani bir elektron çifti alabilecek boş orbitali vardır. Dolayısıyla BF3 Lewis asididir. NH3 teki N atomunda ise bağ yapmamış serbest bir çift elektron vardır. NH3 bu elektron çiftini verdiği için Lewis Asit Baz Tanımı Konu Anlatımı Örnekler Arrhenius asit – baz tanımına göre;»Sulu çözeltilerine H+ iyonu veren bileşikler asit, OH” iyonu verebilen maddeler ise bazdır.»H+ iyonunda elektron yoktur. Tamamen pozitif yükten oluştuğu için sulu çözeltilerde H20 molekülü ile birleşerek H30+ iyonunu hidronyum oluşturur.» Asitlerin sulu çözeltilerinde H+ çözücü ortamında serbest olarak bulunamaz. Mutlaka bir su molekülüyle etkileşir ve H3O+ iyonu oluşturur. Bu iyona hidronyum iyonu denir.» Bu nedenle H+ ve H30+ iyonları birbirlerinin yerine kullanılabilir. HCI, HN03 ve CH3COOH gibi maddeler Arrhenius H+ iyonu → H+aq + Cl– aqH2SO4aq →2H+aq + SO4-2 aqHNO3aq →H+aq + NO3-1 aqH3PO4aq → 3H+aq + PO4-3 aqCH3COOH →CH3COO– + H+aqBazlar OH– iyonu aq → Na+aq + OH–aqMgOH2aq →Mg+2aq + 2OH–aqAlOH3aq → Al +3aq + 3OH–aqBaOH2aq → Ba+2aq + 2OH–aqNH3 + H2O → NH4+ + 1OH–NOTAşağıdaki pdf dosyalarında bulunan konu anlatımı ve soruların videolu anlatımını aşağıda verilen youtube linklerinde BAZLAR TUZLAR -1 Asitler ve Bazların Genel Özellikleri Konu Anlatımı Soru Çözümü TYTPDF LİNKİ; İNDİRMEK İÇİN TIKLAYukardaki pdf nin videolu anlatımı için aşağıdaki bağlantıyı tıklayınız TIKLA İZLEASİT-2 ASİTLER BAZLAR TUZLAR -2 Nötralleşme Tepkimeleri Tuzlar Ph Kavramı Konu Anlatımı Soru TYT PDF LİNKİ; İNDİRMEK İÇİN TIKLAYukardaki pdf nin videolu anlatımı için aşağıdaki bağlantıyı tıklayınız TIKLA İZLEASİTLER BAZLAR TUZLAR -3 OKSİTLER Türleri Asitliği Bazlığı Konu Anlatımı Soru Çözümü TYTPDF LİNKİ; İNDİRMEK İÇİN TIKLAYukardaki pdf nin videolu anlatımı için aşağıdaki bağlantıyı tıklayınız TIKLA İZLEASİT 4 ASİTLER BAZLAR ve TUZLAR 4 Asitler ve Bazların Metallerle Tepkimeleri Konu Anlatımı TYT PDF LİNKİ; İNDİRMEK İÇİN TIKLAYukardaki pdf nin videolu anlatımı için aşağıdaki bağlantıyı tıklayınız TIKLA İZLEASİT 5 ASİTLER BAZLAR TUZLAR -5 Asit Baz Kullanımı Asit Yağmurları Konu Anlatımı Soru Çözümü TYT PDF LİNKİ; İNDİRMEK İÇİN TIKLAYukardaki pdf nin videolu anlatımı için aşağıdaki bağlantıyı tıklayınız TIKLA İZLE. İçindekiler1. Asit-Baz TepkimeleriAsit BileşikleriBaz BileşikleriAsit ve Bazdan Tuz ve SuyaÖğretici ÖrnekTuz BileşikleriÖrnekNH3 Bazının Özel Durumu2. Günlük Hayatta Asit Baz TepkimeleriAsitli Topraklara Baz DökerizZeytin Yağı Üretiminde Asit-Baz TepkimesiAğzımızda Bir Asit-Baz TepkimesiMidemizde Bir Asit-Baz TepkimesiKek Yaparken Bir Asit-Baz TepkimesiÇaydanlıkta Bir Asit-Baz TepkimesiMermer ile Limonun TepkimesiBal Arısının Isırığı Asidiktir3. Asit-Metal TepkimeleriAktif Metal – Asit TepkimeleriAl – HCl TepkimesiAktif Metal – Asit Tepkime ÖrnekleriSoy Metal – Asit Tepkimeleri4. Baz-Metal TepkimeleriKuvvetli Baz – Amfoter Metal Tepkimesi5. Asit-Bazların Diğer TepkimeleriAsit ve Bazların Tepkimlerinde HesaplamalarAsit ve Baz Birbirini Nötürler Mi?ÖrnekKonu ÖzetiAsit-Baz TepkimleriGünlük Hayatta Asit Baz TepkimeleriAsit-Metal TepkimeleriBaz-Metal TepkimeleriAmfoter MetallerKuvvetli BazlarAsit ve Bazların Tepkimlerinde HesaplamalarAsit ve Baz Birbirini Nötürler Mi? Asitlerin ve bazların tepkimeleri, “Asitler Bazlar ve Tuzlar” ünitesinin 2. bölümüdür. Bu bölümünde, asitlerin ve bazları birbiri ile ve diğer maddeler ile verdiği şu tepkimeleri göreceğiz. Asit – Baz Tepkimeleri Nötürleşme TepkimeleriGünlük Hayatta Asit Baz TepkimeleriAsit-Metal TepkimeleriBaz-Metal TepkimeleriAsit-Bazların Diğer Tepkimeleri Gelin bu tepkimeleri daha yakından görelim. 1. Asit-Baz Tepkimeleri Asitlerin bazlarla verdikleri tepkimelere nötürleşme tepkimeleri de asit ile bir bazın verdiği nötürleşme tepkimesi, genel olarak şöyle gerçekleşir Asit + Baz → Tuz + SuNötürleşme tepkimesi Nötürleşme tepkimelerini anlayabilmek için asitleri, bazları ve tuzları yakından tanımak gerekir. Asit Bileşikleri Asit bileşiklerini oluşturan iki zıt yüklü iyondan biri H+ iyonu, diğeri de eksi yüklü anyon her hangi bir iyondur. MeselaHCl asidi; H+ ve Cl– iyonlarından oluşan bir asidi; H+ ve SO42- iyonlarından oluşan bir asidi; H+ ve NO3– iyonlarından oluşan bir asidi; CH3COO– ve H+ iyonlarından oluşan bir asittir. Baz Bileşikleri Baz bileşiklerini oluşturan iki zıt yüklü iyondan biri OH– iyonudur, diğeri de artı yüklü katyon herhangi bir iyondur. MeselaNaOH bazı; Na+ ve OH– iyonlarının oluşturduğu bir bazı; Ca+2 ve OH– iyonlarının oluşturduğu bir bazı; NH4+ ve OH– iyonlarının oluşturduğu bir bazdır. Asit ve Bazdan Tuz ve Suya Asitler, bazlar ile tepkimeye girdiğindeNötürleşme olur yani bazın OH– iyonu ile asidin H+ iyonu H2O bileşiğini oluştururH+ + OH– → H2O Nötürleşme tepkimesiBazların katyonu ile asitlerin anyonu tuz bileşiğini formülünü bulmak için bu iki iyonun çaprazlanması gerekirX+a + M-b → XbMa Tuzun oluşumu Öğretici Örnek Aşağıda, incelemeniz için bazı asit baz tepkimeleri verilmiştir NaOHsuda + HClsuda → NaClsuda + H2Os2NaOHsuda + H2SO4suda → Na2SO4suda + 2H2OsCaOH2suda + H2SO4suda → CaSO4suda + 2H2OsAlOH3suda + 3HNO3suda → AlNO33suda + 3H2Os Tuz Bileşikleri Her tuzun bir tarafı asitten diğer tarafı da bir bazdan gelir. Yani tuz bileşiklerini şu şekilde düşünebilirizBaz tuzun babasıTuzun katyonu bazdan tuzun annesiTuzun anyonu asitten bu özelliğini şöyle de ifade edebilirizTuzun formülünün başı, bazın formülünün başından; sonu, asidin formülünün sonundan gelir. MeselaNaCl tuzundaTuzun başındaki Na+ iyonu, NaOH bazının başından,Tuzun sonundaki Cl– iyonu, HCl asidinin sonundan tuzundaTuzun başındaki Na+ iyonu, NaOH bazının başından,Tuzun sonundaki CO32- iyonu, H2CO3 asidinin sonundan tuzundaTuzun başındaki Ca2+ iyonu, CaOH2 bazının başından,Tuzun sonundaki CO32- iyonu, H2CO3 asidinin sonundan tuzundaTuzun başındaki Ba2+ iyonu, BaOH2 bazının başından,Tuzun sonundaki SO42- iyonu, H2SO4 asidinin sonundan tuzundaTuzun başındaki Al+3 iyonu AlOH3 bazının başından,Tuzun sonundaki NO3– iyonu HNO3 asidinin sonundan tuzundakiTuzun başındaki Fe3+ iyonu, FeOH3 bazının başından,Tuzun sonundaki SO42- iyonu, H2SO4 asidinin sonundan tuzundakiTuzun başındaki NH4+ iyonu, NH3 bazının başından,Tuzun sonundaki Cl– iyonu, HCl asidinin sonundan gelir. Örnek CaCO3 tuzuna ihtiyacı olan Oğulcan, kimya laboratuvarındaki dolaplara çok bakmasına rağmen hiç CaCO3 kalmadığını görmüştür. Bu durum karşısında, biraz düşündükten sonra; tuzu, asit ve bazından kendisi üretmeye karar vermiştir. Buna göre, Oğulcan, CaCO3 tuzu elde etmek için aşağıdaki bileşik çiftlerinden hangisini tepkimeye sokmalıdır? A HCl + CH3OHB CaOH2 + HClC H2CO3 + NaOHD NaOH + CaOH2E CaOH2 + H2CO3 NH3 Bazının Özel Durumu NH3 Amonyak bazı, asitler ile tepkimeye girdiğinde, su oluşmaz. Çünkü NH3, diğer bazlar gibi, OH– iyonu taşımazNH3 + HCl → NH4ClAmonyak bazının asitler ile verdiği tepkime bir asit-baz oluşmadığı için, amonyak bazının asitlerle tepkimesi, bir nötürleşme tepkimesi değildir. 2. Günlük Hayatta Asit Baz Tepkimeleri Asitli Topraklara Baz Dökeriz Asitli topraklarda bazı bitkiler iyi gelişemez. Bu yüzden asitli toprakların bir baz kullanılarak, pH değeri amaçla toprağa kireç taşı CaCO3 veya sönmemiş kireç CaO ve kül gibi bazik maddeler katılır. Zeytin Yağı Üretiminde Asit-Baz Tepkimesi Zeytin yağındaki yağ asidi oranı istenenden daha yüksek olursa, NaOH bazı katılarak yağ asitleri oranı düşürülür. Ağzımızda Bir Asit-Baz Tepkimesi Ağzımızda zamanla oluşan asidik ortam, dişlerimize zarar dişlerimiz de bütün kemikler gibi bazik bir fırçaladığımızda, ağzımızın pH değeri yükselir, çünkü diz macunları bazik maddelerdir. Midemizde Bir Asit-Baz Tepkimesi Midemiz, sindirim için HCl Hidrojen klorür asidi HCl aşırı salgılanır veya midede oluşan bir hasardan dolayı HCl asidi midemizi durumda, midemizi bu asit saldırısından korumak için AlOH3 Alüminyum hidroksit veya MgOH2 Magnezyum hidroksit bazlarından yapılan mide ilaçları asidik çözeltiden geçen yiyecekler bağırsakta, karaciğerden gelen bazik özellikteki safra suyu ile nötralleşir. Kek Yaparken Bir Asit-Baz Tepkimesi Kek yapımında kullanılan; limon suyu, elma, süt, yoğurt asidik katılan kabartma tozu sodyum bikarbonat NaHCO3 tuzu ise bazik bir iki madde kek hamurunda buluştuğunda, tepkimeye girerek karbon dioksit CO2 gazı karbon dioksit gazı, keki kabartır. Çaydanlıkta Bir Asit-Baz Tepkimesi Çaydanlıkta oluşan kireç, bazik bir veya sirkeli su gibi asidik bir madde ile kaynatılırsa, çaydanlığın kireci sökülecektir. Mermer ile Limonun Tepkimesi Mermer bazik bir maddedir, limon ise asidik bir yüzden limon suyu mermeri yapılmış mutfak tezgahlarında kesilmiş limon bırakmak, mutfak tezgahını aşındıracaktır. Bal Arısının Isırığı Asidiktir Bal arısının iğnesinden çıkan salgı, yüzden bal arısının soktuğu yere bazik bir madde soda, kül, sabun, diş macunu… sürülürse asidin etkisi azaltılmış olur. 3. Asit-Metal Tepkimeleri Metaller ile verilen tepkimler de, asitlerin ve bazların tepkimeleri arasında önemli bir yer tutar. Asitlerle verdikleri tepkimelere göre metalleri iki sınıfa ayırabiliriz Soy metaller Elektron verme eğilimi H atomundan daha düşük metaller şunlardırCu BakırAg GümüşAu AltınHg CıvaPt PlatinSoy metalleri ezberlemek için şu tekerlemeyi kullanabilirsinizCumhur, Aganın, Aucunda, Cıva, PatladıSoy metaller, soy gazlar kadar olmasa da, kararlı metallerdir ve kimyasal tepkimeleri soy metaller Au ve PtYarı soy metaller Cu, Ag ve HgTam soy metaller, hemen hemen hiç tepkime soy metaller sadece H2SO4 ve HNO3 gibi oksijenli ve kuvvetli asitleri ile tepkime verirler. Yarı Soy Metal + H2SO4 → Tuz + SO2g + H2gYarı Soy Metal + HNO3derişik çözeltisi → Tuz + NO2g + H2gYarı Soy Metal + HNO3seyreltik çözeltisi → Tuz + NOg + H2gBu tepkimeler, TYT Kapsamı dışındadır. Bir göz atmanız yeterlidir. Aktif metaller Elektron verme eğilimi H atomundan daha yüksek olan metallerin dışındaki bütün metaller, aktif metallerdir. Aktif Metal – Asit Tepkimeleri Asitler; aktif metaller ile tepkimeye girerek bir tuz bileşiği ve hidrojen gazı H2g oluştururlar Asit + Aktif Metal → Tuz + H2g Görüldüğü gibi tepkimenin değişmeyen tek maddesi hidrojen gazı; renksiz, kokusuz, tabiattaki en hafif, en küçük moleküllü gazdır ve patlayıcıdır. Asit-metal tepkimelerinde gerçekleşen olaylar şunlardırAsit bileşiğinin iki iyonundan biri olan H+ iyonu H2 gazını oluştururAsidin negatif olan diğer iyon da metal ile çaprazlanır ve tuzun formülü tepkimenin denkleştirilerek katsayıların bulunması işlemidir. Al – HCl Tepkimesi Alüminyum, bileşiklerinde +3 yük alan bir metaldir Bu bilgi bize tuzun formülünü bulmak için yapacağımız çaprazlamada gerekecek..Alüminyum metali ile HCl arasındaki tepkime şöyledirAl + 3HCl → AlCl3 + 3/2H2g Bu tepkimeyi canlı olarak görmek için aşağıdaki vidyoyu izleyebilirsin. Al – HCl Tepkimesi Aktif Metal – Asit Tepkime Örnekleri Aşağıda aktif metal ile asitlerin verdiği bazı tepkimeler verilmiştirNa + HCl → NaCl + 1/2H2Ca + H2SO4 → CaSO4 + H2Zn + 2HCl → ZnCl2 + H2Fek + 2HNO3suda → FeNO32suda + H2g Soy Metal – Asit Tepkimeleri Soy metal – asit tepkimeleri, TYT Kimyası kapsamından çıkarılmıştır. 4. Baz-Metal Tepkimeleri Metaller, bazik karakterli maddelerdir. Bu yüzden genelde bazlarla değil asitlerle tepkimeye 6 tane metalin hem bazik hem de asidik karakteri vardır. Bu metallere amfoter metaller metaller şunlardırBe BerilyumAl AlüminyumCr KromPb KurşunSn KalayZn ÇinkoAmfoter metalleri ezberlemek için şu tekerlemeyi kullanabilirsinizBetül, Ali Cerenin Pabucunu Seninki ZannettiAmfoter metaller, kuvvetli bazlar ile tepkimeye girebilirler. Kuvvetli Baz – Amfoter Metal Tepkimesi Kuvvetli baz ile amfoter metalden, bir tuz bileşiği ve hidrojen gazı oluşur Kuvvetli baz + Amfoter metal → Tuz + H2g Al metali, amfoter bir metal olduğu için, kuvvetli bazlar bu metali aşındırırAlk + 3KOHaq → K3AlO3aq + 3/2H2g Alüminyum – NaOH Çözeltisi Tepkimesi Zn metali de amfoter olduğu için kuvvetli bazlar ile tepkime verirZnk + 2NaOHaq → Na2ZnO2aq + H2g 5. Asit-Bazların Diğer Tepkimeleri HF Hidrojen florür, cam ve porselen ile tepkimeye dışındaki bütün asitler, cam şişelerde saklanabilirken, HF asit, camın işlenmesinde ve porselen dişlerin tamirinde kullanılır. Karbonat CO32- lı bileşikler, asitlerle tepkimeye girerek; tuz, su ve CO2 gazı oluştururNaHCO3 + HCl → NaCl + CO2 + H2ONa2CO3 + 2HCl → 2NaCl + CO2 + H2OCaCO3 + 2HCl → CaCl2 + CO2 + H2OAşağıdaki asitlerin ve bazların nem çekici özellikleri vardırSülfürik asit H2SO4Fosforik asit H3PO4Asetik asit CH3COOHKurutulmuş Sodyum hidroksit NaOHSodyum karbonat Na2CO3Eski Mısır’da, mumyaları kurutmak için, sodyum karbonat çamaşır sodası kullanılmıştır.P2O5, SiO2 gibi asidik oksitler Sülfürik asit, şekerden su moleküllerini ayırdığı için siyah, süngerimsi bir karbon kalıntısı ortaya çıkar. İzle gör Şekere ve Yumurtaya Sülfürik Asit Dökülmesi Nem çekici asitler ve bazlar, cilde temas ettiğinde cildin nemini yüzden de ciltte ciddi tahribatlara yol C12H22O11 üzerine birkaç damla sülfürik asit damlatılırsa asidin su çekici özelliği gözlenebilir. Kuvvetli asitler, su ile kuvvetli hidrojen bağları bağlar oluştuğunda açığa çıkan enerji, karışımın kaynamasına sebep asidin üzerine su dökülürse sıçrayan asit ciddi yanıklar yüzden asitler, suyun üzerine ilave edilerek çok yavaş ve dikkatli bir biçimde seyreltilmelidir. Derişik bir asit üzerine su dökmek ne kadar tehlikelidir? İzle gör Asidin Üzerine Su Dökülmesi Asit ve Bazların Tepkimlerinde Hesaplamalar Kimyasal Hesaplamalar başlığında gördüğümüz kuralları hatırlayarak, asit-baz tekimelerinde biraz hesap yapalım. Asit ve Baz Birbirini Nötürler Mi? Kuvvetli bir asit ile kuvvetli bir bazın tepkimesi bittikten sonra Kuvvetli asit ve kuvvetli bazın ikisinden de artan yoksa ortam ve bazın ikisinden de artan yoksa fakat; biri kuvvetli biri zayıf ise, ortam nötür olan hangisi ise ortam onun karakterini bitti ve asitten bir miktar arttı ise ortam asidiktir. Bu tepkimede baz, sınırlayıcı bitti ve bazdan bir miktar arttı ise ortam baziktir. Bu tepkimede asit, sınırlayıcı reaktiftir. HATIRLA Bir tepkimeye giren maddelerden biri bitiyor diğeri artıyor ise, biten madde her zaman sınırlayıcı reaktiftir. Çünkü o bitmeseydi, diğer madde tepkimeye girmeye devam edecekti. Örnek H2SO4suda + 2KOHsuda → K2SO4suda + 2H2Os Yukarıdaki denkleme göre; 2 mol sülfürik asit ile 2 mol potasyum hidroksit tepkimeye giriyor. Buna göre; bu tepkime sonucunda, hangi maddeden kaç mol oluşur, hangi madde artar? Konu Özeti Asitlerin ve Bazların Tepkimeleri bölümü özet olarak şöyledir Başlıca asit bileşikleri şunlardırHCl Hidroklorik asit Hidrojen klorürHBr Hidrojen bromürHF Hidrojen florürHNO3 Nitrik asit KezzapH2SO4 Sülfürik asit Zaç yağıH2CO3 Korbonik asitCH3COOH Asetik asit sirkeH3PO4 Fosforik asitBaşlıca baz bileşikleri şunlardırNaOH Sodyum hidroksit Sud kostikKOH Potasyum hidroksit Potas kostikCaOH2 Kalsiyum hidroksitMgOH2 Magnezyum hidroksitFeOH2 Demir II hidroksitFeOH3 Demir III hidroksitNH4OH Amonyum hidroksitNH3 Amonyak İstisnai bir bazdır, çünkü Hidroksit iyonu yoktur. Asit-Baz Tepkimleri Asitlerin bazlar ile verdikleri tepkimelere nötürleşme tepkimeleri de denir. Bir asit ile bir bazın verdiği nötürleşme tepkimesi, genel olarak şöyle gerçekleşir Asit + Baz → Tuz + Su Örnek bir asit baz tepkimesi 2NaOHsuda + H2SO4suda → Na2SO4suda + 2H2Os Günlük Hayatta Asit Baz Tepkimeleri Asitli topraklarda bir baz kullanılarak, pH değeri yükseltilmelidir. Bu amaçla toprağa kireç taşı CaCO3 veya sönmemiş kireç CaO ve kül gibi bazik maddeler yağındaki yağ asidi oranı istenenden daha yüksek olursa, NaOH bazı katılarak yağ asitleri oranı fırçaladığımızda, ağzımızın pH değeri yükeseli, çünkü diz macuları bazik bu asit saldırısından korumak için AlOH3 Alüminyum hidroksit veya MgOH2 Magnezyum hidroksit bazlarından yapılan mide ilaçları kullanırızMidedeki asidik çözeltiden geçen yiyecekler bağırsakta, karaciğerden gelen bazik özellikteki safra suyu ile yapımında kullanılan limon suyu, elma, süt, yoğurt gibi asidik maddeler, bazik yapıdaki kabartma tozu sodyum bikarbonat NaHCO3 tuzu ile tepkimeye girerek karbon dioksit CO2 gazı oluşturur. Oluşan karbon dioksit gazı, keki oluşan kireç, bazik bir maddedir. Limonlu veya sirkeli su gibi asidik bir madde ile kaynatılırsa, çaydanlığın kireci yapılmış mutfak tezgalarında kesilmiş limon bırakmak, mutfak tezgahını arısının iğnesinden çıkan salgı, asidiktir. Bu yüzden bal arısının soktuğu yere bazik bir madde soda, kül, sabun, diş macunu… sürülürse asidin etkisi azaltılmış olur. Asit-Metal Tepkimeleri Asitlerle verdikleri tepkimelere göre metalleri; Aktif metaller Hidrojenden daha aktif metallerdir. Elektron verme eğilimleri hidrojenden büyüktür. Soy metaller dışındaki bütün metaller aktif metaller Cu, Ag, Au, Hg, Pt Au ve Pt tam soy; Cu, Hg ve Ag yarı soy metallerdir. Tam soy metaller hiç bir asitle tepkime vermez. Asitler ile aktif metallerin tepkimesi şöyle olur Asit + Aktif Metal → Tuz + H2g Örnek Al + 3HCl → AlCl3 + 3/2H2g Baz-Metal Tepkimeleri Metaller, bazik karekterli maddelerdir. Bu yüzden genelde bazlarla değil asitlerle tepkimeye girerler. Fakat, 6 tane metalin hem bazik hem de asidik karakteri vardır. Bu metallere amfoter metallar denir. Amfoter Metaller Be BerilyumAl AlüminyumCr KromPb KurşunSn KalayZn Çinko Amfoter metaller, asidik karakterleri de olduğu için bazlarla tepkime verebilir. Fakat, bazın kuvvetli bir baz olması gerekmektedir. Kuvvetli Bazlar Genel olarak, 1A ve 2A grubu metallerinin baz bileşikleridir. Kuvvetli bazlar aşağıda verilmiştir NaOH Sodyum hidroksitKOH Potasyum hidroksitCaOH2 Kalsiyum hidroksitBaOH2 Baryum hidroksit Kuvvetli baz ile amfoter metalin tepkimesi şöyle olur Kuvvetli baz + Amfoter metal → Tuz + H2g Örnek Alk + 3KOHaq → K3AlO3aq + 3/2H2g Asit ve Bazların Tepkimlerinde Hesaplamalar Kimyasal Hesaplamalar başlığında gördüğümüz kurallar bütün tepkimelerde olduğu gibi asit-baz tekimelerinde de kullanılır. Asit ve Baz Birbirini Nötürler Mi? Kuvvetli bir asit ile kuvvetli bir bazın tepkimesi bittikten sonra Asit ve bazın ikisinden de artan yoksa ortam ve bazın ikisinden de artan yoksa fakat; biri zayıf asit veya zayıf bazsa, ortam nötür olmaz. Bu durum, AYT Kimyasında bitti ve asitten bir miktar arttı ise ortam asidiktir. Bu tepkimede baz, sınırlaycı bitti ve bazdan bir miktar arttı ise ortam baziktir. Bu tepkimede asit, sınırlayıcı reaktiftir. Konu Anlatımı Eğitimler Yorumlar EĞİTİMLER 1931 Asit-Baz Tepkimeleri 2014 Asitlerin ve Bazların Metallerle Tepkimeleri Yorumlar YORUM YAP yorum yapmak için giriş yapman gerektiğini unutma Giriş 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 Tam Ekran Asitler ve Bazların metallerle etkileşimi için aşağıdaki resme bilgi için aşağıdaki konuya da

asit ve baz tepkimeleri konu anlatımı