Prof Dr. Nihat Egemen 1976 Yılında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Ana Bilim Dalı’nda uzmanlık eğitimine başladı. 1981 yılında eğitimini tamamladıktan sonra Beyin ve Sinir Cerrahı olarak 1 Aralık 1981’de askerlik görevine ayrıldı. 1992-1993 yılları arasında 18 aylık süreyle Saudi Arabistan’da Kral Faisal Üniversitesinden gelen davetle Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Ercan Armağan, bel fıtığı tedavisinde lazerli epiduroskopi yöntemi ile ilgili bilgi verdi. Dr. Soru:25.01.2011Bel fıtığı. L4-5 ve L5-S1 disklerinin sinyal intensitesi T2A kesitlerde dejenerasyona sekonder azalmıştır. L3-4 diski sol falateral protrüzyon göstermekte olup nöral foramenin inferior resesini oblitere etmektedir. L4-5 diski diffüz anüler bulging göstermekte olup anterior epidural aralığı oblitere etmektedir. Özel Denizli Tekden Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Yurdaer Doğu, bel fıtığı ile ilgili açıklamalarda bulundu. Op. Dr. Yurdaer Doğu, "Bel fıtığı, omurgalar Nöroloji nöroşirurji bölümü ile aynı sağlık sorunlarını kapsar. Ancak sinir sistemi ve beyinde görülen hastalıkların cerrahi olmayan tedavilerini üstlenir. Harici olarak baş dönmesi, baş ağrıları, MS hastalığı, baygınlık, vücutta uyuşma ve hissizleşme, istemsiz kas seğirmeleri, parkinson hastalığı, migren Lm9A0Jn. Bel Fıtıkları Bel Fıtıklarının Aşamaları ve Tedavisi OMURGANIN YAPISI Omurga, ense kökünden başlar ve kuyruk sokumunun dibinde biter. Üst üste dizilmiş ve Omur Vertebra adı verilen 7 boyun, 12 sırt, 5 bel omuru ve 1 kuyruk sokumu kemiğinden oluşur. Kuyruk sokumu kemiği birbiriyle kaynaşmış beş omurdan oluşur. Boyun bölgesi Cervical Vertebra servikal okunur , sırt bölgesi Thoracal Vertebra torakal okunur veya Dorsal Vertebra, bel bölgesi Lomber Vertebra, kuyruk sokumu bölgesi de Sakral Vertebra veya Sakrum olarak isimlendirilir. Omurların arasında Disk intervertebral disk adı verilen ve omurganın esnemesini, bükülmesini ve şok darbelerini emmesini sağlayan kıkırdağımsı bir yapı bulunur. Disk iki kısımdan oluşur Nucleus Pulposus Kısaca nucleus nukleus olarak okunur olarak bilinir. Diskin iç kısmını oluşturur. Su tutma yeteneğine sahip glikoprotein yapısında lif yumağından oluşur. Hacminin % 90’ı sudan oluşur. Bu nedenle esneme, bükülme ve darbeleri emme yeteneğine sahiptir. Annulus Fibrosus Diskin dış kısmını oluşturan ve sağlam örülmüş katmanlardan oluşan sert ve çok güçlü bir kılıftır. Bu kısım, nukleusun etrafını sararak bütünlüğünün korunmasını sağlar. Normalde 1,5 tonluk bir yüke dayanabilecek sağlamlıktadır. Boyun bölgesi Cervical omurları arasında oluşan fıtığa Boyun Fıtığı denir. Fıtığın yerini belirtirken hangi omurların arasında oluşmuş olduğu ifade edilir. Örneğin 5. ile 6. boyun omurları arasında oluşmuş olan fıtığa C5-6 fıtığı denir. C1-2 arasında disk bulunmadığından, bu bölgede fıtık oluşmaz. C2’den itibaren C7’ye kadar herhangi iki omur arasında boyun fıtığı gelişebilir C2-3, C3-4, C4-5, C5-6, C67. Yukarıdaki resimlerde diskler mavi renkte resmedilmişlerdir. Servikal omurgayı önden gösteren üstteki resimlerde C1 ve C2 arasında disk bulunmadığı açıkça görülmektedir. Sırt bölgesi Thoracal omurları arasında oluşan fıtığa Sırt Fıtığı denir. Fıtığın yerini belirtirken hangi omurların arasında oluşmuş olduğu ifade edilir. Örneğin 9. ile 10. sırt omurları arasında oluşmuş olan fıtığa T9-10 fıtığı denir. T1’den itibaren T7’ye kadar herhangi iki omur arasında sırt fıtığı gelişebilir T1-2, T2-3, T3-4, T5-6,…T10-11, T11-12. Bel bölgesi Lomber omurları arasında oluşan fıtığa Bel Fıtığı denir. Fıtığın yerini belirtirken hangi omurların arasında oluşmuş olduğu ifade edilir. Örneğin 4. ile 5. bel omurları arasında oluşmuş olan fıtığa L4-5 fıtığı denir. L1’den itibaren L5’e kadar herhangi iki omur arasında bel fıtığı gelişebilir L1-2, L2-3, L3-4, L4-5. Sacrum sakrum olarak okunur olarak bilinen kuyruk sokumu kemiği, birbiriyle kaynaşmış 5 omurdan oluşur. Birbirinden boğumlarla ayrılan bu omurlar yukarıdan aşağıya doğru S1, S2, S3, S4, S5 olarak isimlendirilirler ve aralarında disk bulunmaz. Bu nedenle sakrumda fıtık oluşmaz. Fıtıklar geçiş bölgelerinde de görülebilirler. Bu fıtıklar şu şekilde isimlendirilirler C7 ile T1 arasındaki fıtıklar C7-T1 fıtığı T12 ile L1 arasındaki fıtıklar T12-L1 fıtığı L5 ile S1 arasındaki fıtıklar L5-S1 fıtığı BEL FITIĞININ OLUŞUMU VE AŞAMALARI Birinci Aşama Esmer Disk, Dejenere Disk Tanımı ve Oluşumu Bel fıtığı gelişimi, diskin yapısının bozulmasıyla başlar. Yapısı bozulan diskin dışındaki kabuk annulus zayıflar . Zorlamayla beraber annulusun içindeki liflerde minik yırtıklar gelişmeye başlar. Aynı zamanda diskin iç kısmında bulunan nucleus da kurumaya ve böylece esneme, bükülme ve darbeleri emme yeteneğini yitirmeye başlar. Bu aşama bel fıtığının habercisidir ve Disk Yıpranması, Disk Dejenerasyonu, Dejenere Disk olarak adlandırılır Resim 1. Normalde MR’da diskin rengi suya yakın beyaz renkte görünür. Ancak, disk dejenerasyonu geliştiğinde nuleus içindeki su miktarı azalmış olur ve böylece disk, normalde olduğundan daha siyah görünürler. Bu nedenle bu disklere Esmer Disk de denir. Aşağıdaki resimde oklarla gösterilen Esmer Disk’lerin yukarıdakilere oranla daha siyah olduğunu görebilirsiniz Resim 2. Belirti ve Bulguları Hiç bir belirti vermeyebilir veya zorlamayla beraber sadece bel ağrısı yapabilir. Teşhisi Sadece MR ile teşhis edilebilir. Tedavisi Diske binen yükü azaltmak ve diski zorlayıcı hareketlerden kaçınmak gerekir. Fazla kiloları vermek, topuklu ayakabı giymemek, eğilip iş yapmamak, ağır yük taşımamak, zorlayıcı sporlardan uzak durmak, sigara içmemek gerekir. Bununla beraber düzenli yürüyüş ve yüzme ile karın, bel, sırt ve bacak kaslarını güçlendirerek omurgaya destek sağlamak gerekir. Genellikle düz ve toprak bir yolda ve normal yürüyüş temposunda 40-60 dakikalık yürüyüşler önerilir. Ağrılı dönemlerde ilaç tedavisi ve kısa süreli yatak istirahati uygulanabilir. İkinci Aşama Bulging Tanımı ve Oluşumu Zamanla annulusun içindeki yırtıklar artar ve içerdeki nukleusun baskısıyla annulus bir yerinden dışarı doğru bombeleşmeye başlar. İlk etapta bu bombelik, çok küçük ve belli belirsiz bir aşamadadır. Bu duruma Bulging Balcing diye okunur denir. Soldaki resimde kırmızı okun ucunda belli belirsiz bir bombeliği bulging görmektesiniz. Sağdaki MRI görüntüsünde, resimde belirtilen bombelik bulging esmer diskin ucunda kırmızı okla gösterilmektedir. Belirti ve Bulguları Hiç bir belirti vermeyebilir veya sadece bel ağrısı yapabilir. Teşhisi Sadece MR ile teşhis edilebilir. Tedavisi Diske binen yükü azaltmak ve diski zorlayıcı hareketlerden kaçınmak gerekir. Fazla kiloları vermek, topuklu ayakabı giymemek, eğilip iş yapmamak, ağır yük taşımamak, zorlayıcı sporlardan uzak durmak, sigara içmemek gerekir. Bununla beraber düzenli yürüyüş ve yüzme ile karın, bel, sırt ve bacak kaslarını güçlendirerek omurgaya destek sağlamak gerekir. Genellikle düz ve toprak bir yolda ve normal yürüyüş temposunda 40-60 dakikalık yürüyüşler önerilir. Ağrılı dönemlerde ilaç tedavisi ve kısa süreli yatak istirahati uygulanabilir. Kısa süreliğine çelik balenli bel korsesi kul,lanılabilir. Üçüncü Aşama Protrüzyon Tanımı ve Oluşumu Gittikçe annulustaki minik yırtıkların miktarı artmaya ve böylece annulusu zayıflatmaya başlar. Zorlanmayla beraber diskin içinde artan basınç nedeniyle ortadaki nucleus, annulusu dışa doğru iterek belirgin bir şekilde bombeleşmesine neden olur. Bu bombeliğe Protrüzyon denir ve bombeleşen diske de Protrüde disk denir. Soldaki resimde diskteki protrüzyon kırmızı okla gösterilmektedir. Sağdaki MRI görüntüsünde, belirtilen protrüzyon beyaz okla gösterilmektedir. Belirti ve Bulgular Bombeleşen yere göre ya sadece şiddetli bel ağrısına veyahut da şiddetli bel ve bacak ağrısı ile beraber bacakta uyuşma ve güçsüzlüğe neden olabilir. Teşhisi Bilgisayarlı Tomografi’de teşhis edilebilirse de en iyi ve en detaylı teşhisi MRI ile yapılır. Tedavisi Hastanın ağrıları dayanılmayacak kadar şiddetli değilse ve hastada felç gelişmeye başlamamışsa ilaç tedavisi ve yatak istirahati önerilir. Kısa süreliğine çelik balenli bel korsesi kullanılabilir. Teadviden kısmen fayda gören hastalara Fizik Tedavi de eklenir. Fıtığı taze olan ve güçszülüğü bulunmayan tedaviye dirençli hastalara İntradiskal Girişim uygulanabilir. Halk arasında ismi yaygın olarak kullanılan Lazer, bu girişim tekniklerinden bir tanesidir. Ağrıları dayanılmaz şiddette olan veyahut da felç gelişen veya gelişmekte olan hastalar, ameliyat edilmelidir. Bel fıtığında ameliyat teknikleri hakkında bilgi almak için Bel Fıtığı Ameliyatı Dördüncü Aşama Ekstrüzyon Tanımı ve Oluşumu Dıştaki kabukta annulus meydana gelen yırtıklar o kadar çoğalır ki, sonunda kabuğun o bölgesi tamamen yırtılır ve içteki yumuşak kısım nukleus omurilik ve sinire doğru fırlar. Bu duruma Ekstrüzyon ve yırtıktan dışarı fırlayan diske de Ekstrüde Disk denir. Bu durum halk arasında Fıtığın Patlaması veya Fıtığın Yırtılması olarak bilinen resimlerde Ekstrüde olan kısım oklarla gösterilmişir. Belirti ve Bulgular Annulusun kabuğun yırtılmayla beraber daha önce var olan şiddetli bel ağrısı hafifler ama dışarı fırlayan nukleusun içteki yumuşak kısım omurilik ve siniri sıkıştırması sonucu bacak ağrısı dayanılmaz hale gelir ve bacaktaki uyuşma hissi artar. Bu duruma genellikle bacakta veya ayakta güçsüzlük de eşlik eder. Teşhisi Bilgisayarlı Tomografi’de teşhis edilebilirse de en iyi ve en detaylı teşhisi MRI ile yapılır. Tedavisi Tek tedavi seçeneği ameliyattır. Ameliyat için geç kalınması halinde kalıcı sinir hasarına bağlı olarak bacakta veya ayakta kalıcı uyuşma ve felç gelişme ihtimali yüksektir. Bel fıtığında ameliyat teknikleri hakkında bilgi almak için Bel Fıtığı Ameliyatı Bazan dışarı fırlayan nucleus parçası o kadar büyük olur ki, omurilik kanalında aşağı doğru yol alan ve içinde işemeyi, büyük abdesti tutmayı, cinsel işlevleri düzenleyen lifleri de içeren sinir demetini ezer. Bütün bel fıtıklarında % oranında görülen bu tabloda bacaklarda veya ayaklarda güçsüzlük, idrar yapamama ve damla damla idrar kaçırma, büyük abdesti yapamama, iktidarsızlık, apış arasında uyuşma gibi belirtiler görülebilir. Bu durum bel fıtıkları içerisinde en tehlikeli olanıdır ve acilen ameliyat olmayı gerektirir. Bu fıtıklarda ilk 36 saatten sonra ameliyat yapılsa dahi birtakım hasarların geri dönüşü olmaz. Beşinci Aşama Sekestrasyon Dördüncü aşamada gerçekleşen sürecin aynısı olur; farklı olarak, dışarı fırlayan parça kopar ve omurilik kanalı içerisinde bağımsız bir parça olarak durur. Bu olaya Sekestrasyon ve parçaya da Sekestre Disk Fragmanı veya Serbest Parça denir. Beşinci Aşama fıtığın diğer bütün özellikleri, belirtileri ve tedavisi Dördüncü Aşama fıtıklarınkiyle aynıdır. Yukarıdaki resimde solda kırmızı oklarla gösterilen kısım Ekstrüde Disk Parçası’nı sağda kırmızı oklarla gösterilen kısım da Sekestre Disk Parçası’nı göstermektedir. Solda parçanın disk mesafesi ile bağlantısı halen mevcut ama, sağda bağlantısı kalmamıştır. Tedavi Tek tedavi seçeneği ameliyattır. Lomber Disk Hernisi Bel Ağrısı ve Radikülopati Bel ağrısı sık görülür ve insanların tıbbi yardım aldıkları sağlık problemleri arasında ikinci sırada yer alır. Bel ağrısı, 45 yaş altındaki kişilerde en sık disabilite nedenidir. Hastaların yalnızca %1inde radiküler bulgular vardır ve %1-3’ ünde lomber disk herniasyonu görülür. Bel ağrısı olgularının %85 inde, spesifik bir tanı konulamaz. İlk değerlendirme potansiyel olarak ciddi patolojileri gösteren ’ kırmızı bayraklar’’ ı kapsar. Bunların yokluğunda, görüntüleme çalışmaları ve daha ileri laboratuar testleri bel ağrısı yakınmalarının ilk 4 haftasında sıklıkla gerekmez. Rahatsızlığın dindirilmesi için en iyi yol analjeziklerdir. Aktivitelerin kısıtlanması bazı olgularda gerekli olabilir. Ancak 4 günden fazla yatak istirahati faydadan çok zarar vereceğinden, hastaların işlerine veya günlük normal aktivitelerine en kısa sürede dönmesi desteklenmelidir. Bel ağrısı olan hastaların %85-90 ı hiçbir tedavi yapılmasa dahi 1 ay içerisinde iyileşir. Disk herniasyonu kaynaklı siyatik ağrısı, hastaların %80’inde cerrahi tedavi yapılmasa bile 1 ay içerisinde düzelir. Kırmızı Bayraklar 1- Kanser veya Enfeksiyon 50 yaş Kanser öyküsü Açıklanamayan kilo kaybı İmmünsüpresyon ÜTİ, IV ilaç istismarı, ateş veya üşüme, titreme İstirahatta düzelmeyen ağrı 2- Omurga Kırığı Önemli travma öyküsü Uzun süreli steroid kullanımı > 70 yaş 3- Kauda Equina Send. veya Ciddi Nörolojik Tehdit İdrar yapamama veya taşma inkontinansının akut ortaya çıkışı Gaita tutamama veya anal sfinkter tonusunda kayıp Eyer tarzı anestezi Alt ekstremitelerde tamamen veya ilerleyici kuvvet kaybı Disk Patolojiler İçin Terminoloji Dejenere Disk Bazı makaleler dejenere diskin olası bir inflamatuvar mekanizma ile radiküler ağrıya yol açabileceğini belirtir, ancak bu görüş evrensel olarak kabul edilmemiştir. Vakum Fenomeni Görüntüleme yöntemleri ile disk aralığında gaz olması, genellikle disk dejenerasyonunu gösteriri. Enfeksiyon değildir. ContainedSınırlı Herniasyon Tamamı sağlam fakat muhtemelen gerilmiş bir kapsül ya da anulusun içerisinde bulunan yer değiştirmiş disk dokusu. Bu durumu anulusun dışına çıkmış ve posterior longitudinal ligamentin altında bulunan uncontained bir herniasyondan ayırmak mevcut görüntüleme yöntemleri ile zor olabilir. Bulging Disk Diskin, disk aralığının periferik sınırlarının ötesine genel olarak yer değiştirmesi yapısal olarak >%50 , >180 derece olarak herniasyon çeşidi olarak düşünülmez. Bir normal bulgu olabilir, genellikle semptomatik değildir. Herniasyon Diski , disk aralığının periferik sınırlarının ötesine lokal olarak yer değiştirmesi < %50 veya <180 derece olarak tanımlanır. Fokal Disk çevresinin %25’inden azı Geniş Tabanlı Disk çevresinin %25-502i Protrusion Herhangi bir kesitte yer alan fragmandan daha dar olan bir boyuna sahip olmayan fragmandır. Extrusion En azından bir kesitte yer alan fragmandan daha dar olan bir boyuna alt tipi vardır; a Sekestrasyon Herniye parçanın diskin origini ile devamlılığı kaybolmuştur.Serbest Fragman b Migrasyon Sekestrasyon olup olmadığına bakılmaksızın herniye parça ekstrüde olduğu bölgeden uzağa yer değiştirmiştir. İntravertebral Herniasyon Schmorl’s nodülü Disk, kranio-kaudal yönde kıkırdak end-plate aracılığı ile vertebra korpusu içine herniye olmuştur. Patoanatomi İntervertebral diski anatomisine bakılacak olursa; iki end plate arasında, ortada yarı sıvı kıvamında nükleus pulpozus etrafında lamellar şeklinde uzanan kollejen liflerden oluşan anulus fibrozustan oluşmaktadır. Von Luscka, yapısı göz önünde bulundurulduğunda, bu alanı diartroz tipi ekleme benzetmiş; her iki end plate’i artiküler yüzler; anulus fibrozusu eklem kapsülü; nükleusu ise, içindeki sıvıyla beraber sinoviya ve eklem boşluğu olarak tanımlamıştır. End plate, nükleus pulpozus ve anulus fibrozus kapalı bir sistem olarak çalışmaktadır. Nükleusa gelen kompresif yükler sıkışan ve düzleşen nükleus tarafından tensil kuvvet olarak anulus lamellerine transfer edilir. Disk, iki vertebra arasında faset eklem hizasında, spinal kanalın ön bölümünü oluşturur. Bu alan, posterior longitudinal bağ tarafından kaplanır; bu bağ orta hatta son derece kalınken, laterale doğru incelerek ilerler ve diskin inferolateralini kaplar. Bu dağılım sonucu, diskin posterolaterali güçsüz kalmaktadır. Bu nedenle, bu bölge disk hernilerinin en sık görüldüğü alandır. L1-L2 hizasında sonlanan spinal kord, kauda equina olarak devam eder. Kökler, bu seviyeden sonra, çıktıkları foramenin bir üst seviyesinde kaudadan ayrılır. Örneğin; L5 kökü, L4 korpus hizasında dural keseden ayrılarak, aşağıya doğru lateralize olarak devam eder ve L5 forameninde çıkar. Bu anatomik durum göz önünde bulundurulduğunda, herniye olan diskin kanal içindeki yeri, bası altındaki kökü belirlemede yardımcı olur; bundan dolayı, spinal kanal longitudinal olarak bölgelere ayrılmıştır. Bu bölgeler; santral, lateral reses, foraminal ve ekstraforaminal şeklindedir.Şekil-2. L4-L5 diskinden kaynaklanan herni, lateral reseste L5 köküne basarken, ekstraforaminal ise L4 köküne basar.Şekil-3 Patofizyoloji Disk herniyasyonu, sıklıkla dejenerasyon sürecindeki patolojilerden biridir. Bu, özellikle torsiyonel kuvetlere dayanamayan anulus fibrillerinin yırtılması ve bunun sonucu kapalı bir sistem olarak çalışan end plate-nükleus-anulus kompleksinin devre dışı kalması ve gelen kompresif kuvvetin etkisiyle nükleusun yırtık anulus bölgesinden herniye olması şeklindedir. Nükleus, notokord artığı olması nedeniyle, vücut için antijeniktir. Herniye olan nükleusa karşı başlayan immünolojik reaksiyon, sinir kökündeki inflamasyonu arttırmakta ve bası etkisiyle birlikte şiddetli radiküler bulgulara neden olmaktadır. Bu durum, lomber disk hernisindeki klinik tablonun, periferik tuzak nöropatilere göre daha şiddetli ve erken başlamasına neden olmaktadır. Nükleus ne kadar intakt ve sıvı formundaysa, o kadar kolay herniye olur. Bu nedenle, semptomatik lomber herniler genç yetişkinlerde daha sık görülür. Birincil olarak, patoloji anulusun yırtılmaya başlamasıyla ortaya çıksa da, bir diğer süreç; gelen kompresif yüke bağlı gelişen end plate kırığı ve verbra korpusundaki spongiyöz kemik ve kan elemanlarıyla temas eden nükleusa yönelik bir immün reaksiyon başlaması ve nükleusun rezolüye olarak disk mesafesinin daralması, dolayısıyla gelen bütün yükü almak zorunda kalan anulusun, kanala doğru migre olarak, kanal darlığına veya kök basısına neden olmasıdır. Oluşan bu bası, radiküler ağrıyla birlikte kliniğin oturmasının sağlar. Sıklık göz önünde bulundurulduğunda, seviyenin mobilitesi herni görülme riskini arttırmaktadır. Bundan dolayı, en fazla disk hernisi görülen seviye, en mobil olan L4-5 ve L5-S1 %95 seviyeleridir. Ardından, L3-4 ve proksimale doğru azalarak devam etmektedir. Klinik ve Semptonlar Öyküde karakteristik olarak; Semptomlar bel ağrısı ile başlar, günler veya haftalar içinde aniden veya giderek radiküler ağrıya dönerken sıklıkla bel ağrısı azalır. Ortaya çıkaran faktörler olarak çeşitli nedenler suçlanır, ancak hastalığa kesin yol açan sebep nadiren saptanır. Uyluk ve dizin birlikte fleksiyonu ile ağrı azalır. Hastalar genellikle fazla hareket etmek istemez, yine de bir pozisyonda uzun süre kalmak ağrıyı arttırabilir ve bu bazen, her birkaç dakika veya 10-20 dakikada bir pozisyon değiştirilmesini gerektirebilir. Bu durum örneğin üretral tıkanıklıkta olan sürekli ağrıdan farklıdır. Öksürme, Hapşırma veya gaita çıkarma esnasında ıkınma ile ağrıda artış mevcuttur. Mesane belirtileri İşeme fonksiyon bozukluğu %1-18’dir. Çoğu işeme zorluğu, devamlı idrar varmış hissi ve idrar retansiyonundan oluşur. Azalmış mesane hissi ilk belirti olabilir. Geç dönemde ise idrara yetişememe, sık idrara çıkma noktüri, işeme sonrası rezidüyü içeren irritatif belirtiler görülebilir. Radikülopatide daha az olmak üzere idrar kaçırma ve taşma inkontinansı bildirilmiştir. Lomber disk hernisi nadiren sadece ameliyat sonrası düzelen mesane belirtileri ile kendini gösterebilir. Radikülopatide Fizik Muayene Bulguları Bel ağrısı tek başına genellikle minör bir komponent olup akut bel ağrısı olan hastaların %1’inde syatalji bulguları vardır. Siyataljinin disk hernisi için sensivitesi o kadar yüksektir ki, siyatalji yokluğunda klinik olarak belirgin bir disk hernisi olma olasılığı yaklaşık 1000 de 1 dir. İstisnaları ise lomber dar kanal belirtileri oluşturan bir santral disk hernisi veya kauda equina sendromudur. Sinir kökü basısı düşündüren bulgular ; 1- Radikülopati işaret ve bulguları Alt ekstremiteye yayılan ağrı Motor güçsüzlük Dermatomal duyu değişiklikleri Refleks değişiklikler 2- Siyatik çentik üzerinde hassasiyet 3- Pozitif sinir kökü germe işaretleri Lasegue Belirtisi Düz Bacak Germe Testi-SLR Hasta supin pozisyonda iken etkilenen ekstremite ağrı oluşana kadar bilekten tutularak kaldırılır. 60 derecenin altında oluşmalıdır, bu açının üzerinde sinirdeki gerilme hafif artar Pozitif test bacak ağrısı ve ağrının dağılımında paresteziden oluşur yalnız bel ağrısı yeterli değildir. Kalça patolojisi nedeni ile olan ağrıyı syatikten ayırmaya yardım eder. SLR esas olarak L5 ve S1 köklerini gerer, L4 kökünü daha az gerer, daha proksimal kökler çok az gerilir. Sinir kökü basısı vakaların yaklaşık %85’inde pozitiftir. Cram Testi Hasta supin pozisyonda, semptomatik bacak, hafif diz fleksiyonunda kaldırılır. Sonra diz ekstansiyona e benzer sonuç verir. Çapraz cross Düz Bacak Kaldırma Testi Fajersztajn Belirtisi Ağrı olmayan bacakta SLR, karşı bacak ağrısına neden olur. Daha santral yerleşimli bir disk herniasyonu ile uyumlu olabilir. Femoral Germe Testi Hasta prone pozisyonda hekimin avuç içi popliteal fossada iken diz maksimal dorsifleksiyona getirilir. L2, L3, L4 kökleri basısında veya uzak lateral lomber disk herniasyonunda pozitiftir. Bowstring İşareti SLR ile ağrı oluştuğunda diz fleksiyona getirilerek yatağa yaklaştırılır. Bu manevra ile siyatik ağrısı azalırken kalça ağrısı devam eder. Otururken Diz Ekstansiyon Testi Hasta oturur ve her iki kalça 90 derece fleksiyonda iken diz yavaşça kaldırılır. SLR’nin orta derecesi kadar sinir köklerini gerer. 4- Lomber radikülopatide kullanılan diğer testler FABER Fleksiyon-ABduksiyon-External Rotasyon Patrick testi olarak da bilinir. Kalça ve diz fleksiyona getirilir, lateral malleol karşı diz üzerine konulur. Aynı taraftaki diz muayene masasına doğru yaklaştırılır. Bu test ile kalça ağrısı şiddetlenirken siyataljik ağrı değişmez. Trendelenburg İşaret Hasta ayakta duru ve bir bacağını kaldırırken hastanın pelvisi gözlenir. Normalde pelvis horizontal durmaya devam eder. Pelvis, kontralateral uyluk addüktörlerinin L5 tarafından innerve edilir zayıflığını gösterecek şekilde kaldırılan bacak doğrultusunda aşağıya eğiliyorsa test pozitiftir. Karşı Addüktörler Patella refleksi değerlendirilirken karşı taraf addüktörleri kasılır. Sinir Kökü Sendromları Bir lomber disk hernisi genellikle o aralıktan çıkan sinir köküne değil bir aşağıdaki nöral foramenden çıkan sinir köküne bası yapar. Örneğin L5-S1 lomber disk hernisi S1 radikülopatisine neden olur. L3-4 LDH L4-5 LDH L5-S1 LDH Genelde sıkışan kök L4 L5 S1 LDH’lar arasındaki % si %3-10 %40-45 %45-50 Bozulan Refleks PATELLA REFLEKSİ MEDİAL HAMSTRİNG AŞİL REFLEKSİ Motor Zayıflık QUADRİCEPS FEMORİS TİBİALİS ANTERİOR GASTROKNEMİUS Azalmış Duyu MEDİAL MALLEOL VE AYAK MEDİALİ BAŞPARMAK ARALIĞI VE AYAK SIRTI LATERAL MALLEOL VE AYAK LATERAL Ağrı Duyumu ANTERİOR UYLUK POSTERİOR ALT EKSTREMİTE POSTERİOR ALT EKSTREMİTE, SIKLIKLA AYAK BİLEĞİNE KADAR Tanı Elektrofizyolojik Testler Klinik değerlendirmede radikülopati tanısı olası görülüyorsa elektrofizyolojik test önerilmez. Yine de bu testler başka patolojilerden şüphenilen hastalarda örn. Nöropati,myopati,myelopati vb. veya radikülopati tanısı kesin olmadığında örn. MRG’de görülen herniye lomber disk her zaman semptomatik olmayabilir yararlıdır. A EMG Akut veya kronik sinir kökü fonksiyon bozukluğunu, myelopati ve myopatiyi göstermektedir. Semptomların 3-4 haftadan kısa süreli olduğu durumlarda güvenilir değildir ve endikasyonu yoktur. Etkilenen seviyenin belirlenmesindeki doğruluk oranı %84’tür. B H-refleks Sinir kökleri boyunca duyu iletimini ölçer. Çoğunlukla S1 radikülopatiyi değerlendirilmede kullanılır. C SSEP-SOMATOSENSORİYAL UYARILMIŞ POTANSİYEL Periferik sinir içerisinde giden afferent lifleri ve omurilikte duyusal nöronlarıposterior kolonu değerlendirir. Şüphelenilen spinal dar kanal veya spinal myelopatiyi değerlendirmede kullanışlı olabilir. D SİNİR İLETİM ÇALIŞMALARINCV LER DAHİL Radikülopatiyi taklit edebilecek akut/kronik tuzak nöropatileri göstermede yardımcı olabilir. Radyoloji Aşağıdaki hastalarda radyografik görüntüleme tavsiye edilir 4 haftadan uzun süren ve cerrahi tedavi düşündürecek ciddiyette belirtileri olan aşağdaki bengin durumlarda ; Bel ile ilişkili bacak semptomları ve sinir kökü hasarının klinik bulguları varsa Nörojenik kladikasyon öyküsü varsa Kırmızı Bayraklar Omurgayı etkileyen diğer ciddi durumları gösteren fizik muayene ve diğer test sonuçlarının olduğu durumlarda A- Lumbosakral Direkt Grafiler Lumbosakral direkt grafiler yardımıyla disk hernisi gibi cerrahi durumların tanısı konulmaz. Önemi belli olmayan çeşitli doğumsal anomaliler Örn. Spina Bifida ve dejeneratif değişiklikleri gösterir. Kırmızı Bayraklar bulunmadığı sürece belirtilerin ilk bir ayı içerisinde direkt grafi önerilmez. Direkt grafiler gerekli olduğunda; ön-arka ve yan görüntüler genellikle yeterlidir. B- MRG Çoğu disk herniasyon vakalrının tanısında BT ve myelografinin yerini almıştır. Geçirilmiş bel cerrahisi olanlarda tercih edilmesi gereken ilk testtir. Lomber disk hernisinde spesifite ve sensivitesi; yalnızca myelografiden daha üstün olan BT/Myelografi ile eşit düzeydedir. MR görüntülemelerinde lomber diskin, disk mesafesi dışında sinir kökü veya tekal keseye yaptığı basıya ek olarak, diskin dejenerasyonunu düşündüren disk mesafesi içindeki sinyal değişikliklerini de gösterebilir. C-Lumbosakral BT Lomber disk hernisi için sensitivitesi %80-95 , spesifitesi %68-88’dir. Disk maddesinin dansitesi tekal kesenin yaklaşık iki katıdır. Herniye olan disk ile ilgili; epidural yağ kaybı normalde kanalın antero-lateralinde düşük dansiteli olarak görülür ve tekal kesenin normal konveksitesinin herniye disk tarafından yapılan indentasyon hakkında bilgi verir. Yumuşak dokuyu görüntülemede MRG kadar etkili değilken , kemik yapılar MRG dan daha ayrıntılı olarak görüntülenebilir. D- Myelografi Herniye lomber diskin saptanmasında, suda çözünen kontrast madde kullanıldığında sensitivitesi %62-100 ve spesifitesi %83-94 BT ile benzerdir. Myelografi sonrası BT ile kombine edildiğinde sensvitesi ve özellikle spefisitesi artar. Myelografide L5-S1 seviyesinde vertebra korpusu ile tekal kese arasında yer alan büyük mesafede bir herniye disk görülmeyebilir.duyarsız aralık Herniye disk, intervertebral disk seviyesinde ekstradural dolma defekti oluşturur. Bazı herniye lomber disk olgularında, örneğin yalnızca sinir kökü çıkışında kontrast madde dolum defektinde ibaret disk hernilerinde bulguları saptamak çok zor olabilir. Fark edilmesi zor diğer bir bulgu da lateral görüntü de ’çift gölge’’dir. E- Diskografi İncelenen intervertebral diskin nükleus pulpozus’una doğrudan suda çözünür kontrast madde enjeksiyonu sonrası radyolojik olarak incelenmesidir. İnvaziv bir işlem olması , değerlendirilmesinin sübjektif olması , çevre dokulara hasar verme riskinin yüksek olması nedeniyle günümüzde pek sık kullanılmamaktadır. Tedavi Konservatif Tedavi a- Aktivite Modifikasyonları Yatak İstirahati 4 günün üzerindeki yatak istirahati nedeni ile oluşan deaktivasyon, kademeli olarak normal aktivitelerine dönmekten daha kötü görünmektedir. Supine semi-Fowler pozisyonun hastaların semptomlarnı ve aynı zamanda ağrıya neden olan hareketlerini azaltmaktadır. Aktivitenin Modifikasyonu Günlük aktivitelerin kesintiye uğramasını minimuma indirmek için tolere edilebilir bir rahatsızlık seviyesinde fiziksel aktiviteye devam edilmelidir. Ağır ve tekrarlayıcı kaldırma, tüm vücut vibrasyonu, asimetrik veya aynı pozisyonda uzun süreli postürden kaçınılmalıdır. Egzersiz Belirtilerin ilk bir ayı içerisinde düşük stresli aerobik egzersizler inaktiviteye bağlı zayıflığı minimuama indirebilir. İlk iki hafta beli en az zorlaya egzersizler önerilir. b-Analjezikler Asetaminofen veya NSAİD başlangıçta kısa süreli verilebilir. Daha güçlü analjezikler çoğu zaman opioidler daha şiddetli ağrılarda özellikle ciddi radiküler ağrılarda gerekli olabilir. c-Kas Gevşeticiler Kas spazmının ağrıya yol açtığı kanıtlanmamıştır ve kas gevşetici ilaçların kas spazmı üzerinde periferik etkisi yoktur. Placebodan muhtemelen daha etkilidirler. d-Eğitim Uygun postür, uyku pozisyonu, kaldırma teknikleri vs hastaya anlatılmalıdır. e-Spinal Manipulasyon Tedavisi – SMT Ağırlığa karşı uzun ve kısa kaldıraç yöntemleri kullanılarak hedef eklemin istemli hareketinin sınırlarına kadar zorlanması ve takiben ek yük uygulanması prensibine dayanan manuel terapidir. Radikülopatisi olmayan akut alt lomber yakınmalı hastalarda belirtilerin ilk bir ayı içerisinde ve bir ayı geçmeyecek sürelerde kullanıldığında yararlı olabilir. f-Epidural Enjeksiyonlar Epidural kotrikosteroid enjeksiyonunun akut radikülopati tedavisinde etkili olduğunu gösterir bir kanıt yoktur. Cerrahi Tedavi Birçok araştırmaya rağmen, hangi hastaların kendi başına iyiye gideceği veya hangi hastaların cerrahi ile düzeleceği kesin olarak bilinmemektedir. Akut disk herniasyonlu hastaların %85’i cerrahi müdahale olmaksızın ortalama 6 hafta içinde belirgin iyileşme gösterir. Çoğu klinisyenler cerrahi düşünmeden önce, radikülopatinin ortaya çıkışından itibaren 5-8 hafta süre ile beklemeyi savunurken bu konu hala tartışmalıdır. Lomber disk hernisinde acil cerrahi gerektiren durumar; Kauda equina sendromu İlerleyici motor kayıp Uygun narkotik analjezik ile tedaviye rağmen ağrısı dayanılmaz olmaya devam eden hastalarda acil cerrahi tedavi gerekli olabilir. Cerrahi Seçenekler Trans-Kanal Yaklaşımlar A- Standart Açık Lomber Laminektomi-Diskektomi Siyatalji bakımından iyileşme oranı ameliyat sonrası birinci yılda %65-85’dirü, konservatif tedavide bu oran %36 olarak bildirildi. B-Mikrodiskektomi Sonuçlar standart diskektomi ile benzerlik gösterir, ancak daha küçük kesiler kullanılır. Kozmetik kaygı, hastanede kalış süresi, kan kaybı açısından avantajlıdır. Sıklıkla genel anestezi altında, spinal anestezide tercih edilebilir. Hasta pron pozisyonda yatırılır. Abdomen rahat olacak şekilde, yastıklarla veya hazır spinal çerçeve ile desteklenir. Abdomenin bası altında olmaması, epidural venlerin basıncının düşük olmasını, böylece kanama miktarının daha az ve cerrahi sahanın görüşünün daha kolay olmasını sağlayacaktır. Bu destekle, kalça eklemi fleksiyona gelir ve interlaminar alanın genişlemesi sağlanır. Eğer semptomatik olan fragman küçük ise, kalçanın fleksiyona alınışı fragmanın tespitinde zorluk çıkaracağı için, hastanın kalça ve lomber bölgesi nötralde olacak şekilde yatırılması kolaylık yaratacaktır. Ardından, floroskopi ile seviye tespiti yapılır. İliak kanatların superior krestlerini birleştiren çizgi, L4-5 diski veya L3-4 spinöz çıkıntısı hizasındadır. Floroskopi eşliğinde yapılan seviye tespiti sonrası, temizlik ve örtüm yapılır. Ardından, cilt insize edilir. Cilt altı doku geçilir ve spinöz çıkıntıya yakın olacak şekilde, kaslar koter yardımıyla laminaya doğru sıyrılır. Bu işlem, periost elevatörü veya Cobb elevatör yardımı ile sıyrılarak da yapılabilir. Ardından, interlaminar alan faset ekleme kadar ortaya konur; bu aşamada, faset eklemin kapsülünün hasar görmemesine dikkat etmek gerekir. Cerrahi sahanın açıklığını sağlamak için ekatör kullanılabilir. Ekartör, ucu faset eklem lateraline dayanacak şekilde yerleştirilir. Ardından tekrar seviye tespiti yapılır. Ardından, lamina etrafındaki yumuşak dokular rongeur veya küret yardımıyla temizlenir. Laminatomi yapılacak alan, rongeur yardımıyla inceltilir. Ardından, mikroskop cerrahın karşısından yaklaşacak şekilde alınır. Lamina, ligamentum flavum aksı boyunca kraniyale doğru kerison ile yenmeye başlanır. Ligamentum falvum’un serbestleştiği alandan itibaren, laterale doğru laminotomi genişletilir. Dissektör yardımıyla, lamina altında ligamentum flavum sıyrılır ve gevşetilmeye çalışılır. Laminotomi ile açılan spongiyöz kemikten kanama, kemik uçlarına konan kemik mumu yardımıyla serbest ligamentum flavum, dura ve kök görünene kadar eksize edilir. Bu sırada oluşacak kanamalar, bipolar koter ve ipli pamuk yardımı ile kontrol altına alınır. Ardından, kök mediyale ekarte edilerek, disk fragmanı ortaya konur. Künt bir alet ile, disk olduğu düşündüğümüz yapıya vurarak kök olmadığını son defa kontrol ettikten sonra, 15 numara bistüri yardımıyla anülotomi yapılır ve fragman, hipofiz punch yardımıyla eksize edilir. Kanalın ve kökün rahat olup olmadığı, hook yardımıyla kontrol edilir. Ardından, anülotomi sahası serum fizyolojik ile yıkanarak, serbest fragmanların saptanması ve temizlenmesi sağlanır. Kanama kontrolü yapıldıktan sonra, fasya ve tüm katlar dikkatlice kapatılır. Herhangi bir dren koymaya gerek yoktur. C-Sekestrektomi Diskin sadece herniye olan kısmının çıkarılması Disk İçi Uygulamalar Disk içi uygulamalar; contained disk herniasyonlarında uygun olup en uygun seviye L4-5’teki disk uygulamalar ciddi nörolojik kaybın varlığında önerilmezler. A- Kemonükleozis Disk içine kimopapain enjekte edilmesidir. Kabul edilebilir bir tedavidir; ancak rutin veya mikrodiskektomiden daha a etkilidir. En belirgin komplikasyonu anaflaksi iken diskitis, nörolojik hasar, vasküler hasar, tromboflebit, pulmoner emboli ve çok nadiren transvers myelit daha az görülen komplikasyonları arasında sayılabilir. B- Otomatik Perkütan Lomber Diskektomi İntervertebral disk mesafesi merkezinden disk maddesini çıkarmak için nükleotom128 kullanılır. Başarı oranı kemonükleozisten düşüktür. C-Perkütan Endoskopik Diskektomi Non-contained parçaları tedavi edilebilir olsa da temelde contained disk herniasyonları için endike olan disk içi uygulamalardır. D-Disk İçi Endotermal Terapi Disk içi elektrotermal anuloplasti olarak da bilinir. E- Lazer Disk Dekompresyonu Disk içine bir iğne yerleştirilerek, iğne içinden fiberoptik kablo geçirilir ve laser uygulanarak diskin ortasında bir delik açılacak şekilde disk materyali yakılır. Cerrahide Ek Tedaviler -Diskektomi Sonrası Epidural Steroidler Diskektomi sonrası yara kapatılmadan önce tekal kese ve sinir kökünün steroidle metil-prednizolon irrigasyonu ve açılış ve kapanışta paraspinal kasların bipuvakain infiltrasyonu ile beraber kullanımı; hastanede kalış süresini ameliyat sonrası ağrı kesici ilaç kullanım gereksinimi azaltabilir. Komplikasyonlar Yaygın Komplikasyonlar 1- Enfeksiyon Yüzeyel yara enfeksiyonu %0,9-5 Çoğunda etken Derin enfeksiyon <%1 2- Artmış Motor Defisit %1-8 3- Kasıtlı Olmayan İnsidental Durotomi %0,3-1,3 BOS fistülü %0,1 Psödomeningosel %0,7-2 4- Nüks Lomber Disk Hernisi %4 Yaygın Olmayan Komplikasyonlar 1- Nöral Yapılarda Direkt Hasar 2- Vertebra Korpusunun Ön Tarafındaki Yapılarda Hasar Ant. Long. Ligament %12 Vasküler yapılar Seviyesine göre Aort, inf. , A/ V. İliaca com. Üreter Bağırsak Sempatik trunkus 3- Nadir Enfeksiyonlar Menenjit Derin Enfeksiyon Diskitis, Spinal Epidural Abse 4- Kauda Equina Sendromu %0,21 5-Pozisyon Verilmesi ile İlgili Komplikasyonlar Bası nöropatileri Anterior tibial kompartman sendromu Göz üzerinde basınç artışı sonucu korneal abrazyonlar ve ön kamarada hasar Servikal vertebra fraktürleri 6- Ameliyat sonrası araknoidit 7- PTE 0,1 8- Refleks sempatik distrofi 9- Oglive Sendromu Kolonun psödoobstrüksiyonu=İleus Post-Op Bakım Anestezi sonrası ayrılma ünitesine kabul edilir İlk 4 saatte her iki saatte bir, ilk 24 saatte her dört saatte bir ve sonrasında her 8 saatte bir vital bulgularının takibi Yardımla ayağa kaldırılır, hasta tolere ettikçe aktivite arttırılır Diyet Berrak sıvılar, hasta tolere ettikçe aktivite arttırılır İlaçlar Antibiyotik, lüzumu halinde laksatifler, analjezik Laboratuvar Operasyona bağlı olarak kanam miktarı vs. tercihen Nörolojik muayene Yapılan seviyedeki sinir köklerine uygun olası işaretler aranır. Herhangi bir nörolojik kayıpta spinal epidural hematom unutulmamalıdır. Pansuman BOS kaçağı, aşırı kanama işaretleri aranır. Ekstrem Lateral Lomber Disk Herniasyonları Faset hizasında foraminal disk herniasyonu veya fasetin distailnde ekstra-foraminal lomber disk herniasyonu olarak adlandırılır. En sık L4-5 sonra L3-4 te görülür. Tutulan sinir kökü genellikle o seviyedeki foramenden çıkan köktür. SLR; başlangıcından 1 hafta sonra negatifleşir. Herniasyon tarafında laterale eğilme ile hastaların %75’inde ağrı ortaya çıkar Ağrı rutin lomber disk herniasyonunda görülenden daha ciddi olma eğilimindedir. dorsal kök ganglionunun direkt basıya maruz kalmasına bağlı olabilir. Semptomlar Quadriceps zayıflığı Hipoaktif patella refleksi İlgili dermatomda bozulmuş duyu Radyolojik Tanı Myelografi Sinir kökü basısının, sinir kökü kılıfının distalinde olması nedeniyle, suda çözünür ajan kulanılsa bile olguların %87’nde başarısız olur. BT Epidural yağın yerini değiştiren ve intervertebral foramen ve lateral resese girerek buradan çıkan sinir kökünü etkileyen bir kitle gösterir. Sensitivitesi yaklaşık %50’ sonrası çekilen BT en duyarlı testlerden biridir. %94 MRG Nöral foramenden geçen sagittal görüntüler disk herniasyonunu göstermeye yardım edebilir. Cerrahi Foraminal Diskler; Sinir kökü veya kauda equina üstünde aşırı retraksiyon oluşturmadan dural kesenin lateralindeki bölgeye ulaşabilmek için genellikle mezial fasetektomi gerekir. Diskektomi ile beraber fasetektomi instabilite riskini arttırdığı için alternatif teknik olarak alttaki süperior artiküler fasetin yalnızca lateral parçasını çıkarmak sunulmuştur. Ayrıca endoskopik teknikler de bu yerleşimdeki herniye uygun olabilir. Foramenin Dışına Herniye Olmuş Diskler Orta Hat Hemilaminektomi Lezyon tarafındaki faset parsiyel veya tam olarak alınır. Çıkan sinir kökünün bulmanın en güvenli yolu, sinir aksillasını ortaya koymak için üst vertebranın inferior parçasına yeteri kadar laminektomi yapmak ve sonra herniye lomber disk belirlenene kadar faseti alarak siniri lateral olarak nöral foramene doğru takip etmektir. Lateral Yaklaşım Paramedian kesiden girilir. Medikal İlgi AlanlarıBeyin ve Sinir Cerrahisi, Bel Fıtığı, Boyun Fıtığı, Mikrocerrahi ile Bel Fıtığı Ameliyatı, Mikrocerrahi ile Boyun Fıtığı Ameliyatı, Omurgada Dar Kanal Ameliyatı, Listezis Omurgada Kayma Ameliyatı, Omurga Kırıkları ve Ameliyatları, Vertebroplasti, Hidrosefali, Beyin Tümörü, İyi Huylu Beyin Tümörü, Kötü Huylu Beyin Tümörü, Beyin Kanaması, Subaraknoid Kanama Beyin Cerrahi Neye Hangi Hastalıklara Nelere Bakar?Tam Liste Beyin ve Sinir Cerrahisi Nedir? Nöroşirürji olarak da bilinen Beyin ve Sinir Cerrahisi beyin, omurilik, sinirler ve bu sisteme destek yapı ve ilişiklerinin ameliyat gerektiren hastalıklarının tedavisini gerçekleştiren bir bilim dalıdır. Nöroşirürjiyen, nöroşirürjist ise Beyin ve Sinir Cerrahisi dalında uzmanlaşmış doktora denir. Türkiyenin en iyi beyin cerrahi doktorları şu kişiler olarak bilinir; Prof. Dr. Gazi Yaşargil, Prof. Dr Necmettin Pamir, Prof. Dr. Türker Kılıç. Beyin Ve Sinir Cerrahisi Hangi Hastalıklara Bakar? Beyin tümörleri Beyin kanamaları Beyin, omurga ve omurilik tümörleri Beyin damarlarında anevrizma baloncuk Doğuştan kafatasındaki şekil bozukluklarının tedavisi. Bel ve boyun fıtığı başta olmak üzere her türlü omurga hastalıkları Kafa, omurga ve omurilik yaralanmaları Hipofiz cerrahisi İnme felç Kronik ağrıya cerrahi tedavi Arteriovenöz malformasyon AVM Kavernom Doğumla birlikte ortaya çıkan sinir sisteminin oluşumu sırasında gelişen hastalıklar meningomyelosel gibi Hidrosefali Beyinde su toplanması Karpal tünel ve kübital tünel gibi sinir sıkışmaları Osteoporotik omurga kırıkları Trigeminal nevralji,ağır kanser ağrıları Gergin omurilik sendromu Demansnormal basnçlı hidrosefali Alzheimer Bunama hastalığı Bayılma tedavisi Lumboperitoneal Şant Ventriküloperitoneal Şant Epidural Hematom Epilepsi Cerrahisi Subdural Hematom Spastisite Cerrahisi Baş,bel ve boyun ağrısı cerrahisi Sinir Yaralanmaları Ulnar Tuzak Sendromu Peroneal Sinir Tuzaklanması Bel fıtığı Tik hastalığı hemifasiyal spazm Beyin ve omurilik tümörleri nöroonkoloji Çocuklarda beyin tümörü Epilepsi Fonksiyonel nöroşirürji ve stereotaksi Normal basınçlı hidrosefali Nörovasküler hastalıklar Parkinson hastalığı Pediatrik nöroşirürji Spinal ve periferik sinir sistemi cerrahisi Epilepsi Sara Skolyoz Omurganın boyun, göğüs, bel bölgelerinde görülebilen, yana doğru eğriliği Lipom Bel fıtığı Lomber disk hastalığı ve boyun fıtığı başta olmak üzere her türlü omurga hastalıkları Diplomiyeli Beyin dokusunu ya da omuriliği besleyen damarların balonlaşma anevrizma Arka çukur tümörleri ve astrositomalar OKB obsesif kompulsif bozukluk gibi bir takım psikiyatrik hastalıkların cerrahi tedavisi Kraniostenosis denen kafatası şekil bozukluğu Torasik çıkım sendromu fazla kaburga Karotid stenozu denilen boyun damarlarındaki daralmalar Nöropati ve ağrıları Periferik sinir denilen kol ve bacak sinirlerinin her türlü sıkışması, travma ve kesikleri, tümörlerinin cerrahi tedavisi Epilepsi ve Parkinson hastalığı Beyinde su birikmesine bağlı bunama yada demans AVM denen beyin damar yumakları Kamburluk Belde kireçlenme Bel kayması Skolyoz omurganın yana eğriliği Bel, sırt ve boyun fıtığı, romatizmal hastalıklara bağlı omurga deformiteleri Omurilik tümörleri Omurilik iltihapları ve travmaları Damarsal yapı bozuklukları anevrizma Omur kemiklerinin doğumsal kusurları Doğumla birlikte olan meningomyelosel gibi sinir sisteminin oluşumu sırasında gelişen rahatsızlıklar Beyin hipertansiyonu Doğuştan ortaya çıkan; Beyin ve Omurilik sistemi kist ve tümörleri Kafa travmaları Beynin vasküler hastalıkları Beyin iltihap ve abseleri Omur kemiklerinin kayması Omurga kanal darlığı Osteoporotik omurga kırıkları, kifoz, demansnormal basnçlı hidrosefali El-bilek ve dirsekte sinir sıkışması tedavileri, Beyin damarlarının tıkanıklıkları Beyin Ve Sinir Cerrahisi Hastalıkları Belirtileri Baş ağrısı Baş dönmesi Bayılma senkop Bel ağrısı Bel fıtığı belirtileri Bacaklarda boşalma hissi Boyun ağrısı Çift görme Kollarda güçsüzlük Konuşma bozukluğu Elde ve kolda his kaybı ve uyuşma Geçici iskemik atak belirtileri Denge bozukluğu Denge kaybı Unutkanlık bunama Vertigo Beyin Ve Sinir Cerrahisi Hastalık Teşhis Yöntemleri Bilgisayarlı Tomografi CT, BT Elektroensefalogram EEG Elektromyelografi EMG Lomber ponksiyon LP Beyin sapı uyarılmış yanıtları BAER Karotid Doppler Ultrason Serebral anjijografi Diskografi Pozitron Emisyon Tomografi PET Single Photon Emission Computed Tomography SPECT tarayıcı Beyin Cerrahisi Uzmanlık Eğitim Süreleri 6 yıl Tıp Fakültesi 5 yıl Uzmanlık Eğitimi 6 yıl Tıp fakültesi eğitimi bitirildikten sonra YÖK ve ÖSYM’nin hazırladığı Tıpta Uzmanlık Sınavı’na girilerek nöroşirürji eğitimi veren kliniklerin birinde asistanlık eğitimi başlar. Türkiye’de nöroşirürjiyen sayısı 1300’ü aşmış durumdadır. Beyin Omurilik Sinir Cerrahisi; Beyin tümörü cerrahisi, serebrovaskülerbeyin damarları cerrahi, pediatrikçocuk beyin cerrahisi ve omurilik cerrahisi olmak üzere 4 alt dala ayrılır

bel fıtığı beyin ve sinir cerrahisi